İtiraf ederim ki, eğer çocuklar üzerinde etkili olmak istiyorsak, onlara ödül ve ceza vaat edilmelidir. Ancak bu konuda en çok düşülen hata, vaat edilen ödül ya da cezanın yanlış seçilmesidir. Fiziksel acı ve haz, eğer çocuklara hükmetmek amacıyla ceza ve ödül olarak belirlenmişse, kötü sonuçları da beraberinde getirirler düşüncesindeyim; çünkü daha önce söylediğim gibi sadece bastırıp hükmetmek istediğimiz eğilimleri büyütüp güçlendirmeye yararlar. Çocuğun bir haz için duyduğu açlığı, ona başka bir haz sunarak karşılamaya çalışmakla nasıl bir erdem temeli atılabilir ve doğru davranış biçimleri geliştirilebilir? Bu yalnızca hırsını artırıp aynı hatayı sürdürmesini öğretmek anlamına gelir. Bir çocuk bağıra çağıra zararlı ve tehlikeli bir meyve istediğinde, ona biraz daha az zararlı bir şekerleme veren ana babalar yalnızca kendi rahatlarını satın alabilirler. Bu belki onun sağlığını korur ama kişiliğini bozar ve onu allak bullak eder. Çünkü burada sadece arzu nesnesi değiştiriliyor, ama açgözlülük övülüyor ve daha önce de söylediğim gibi kötülüğün kökünün bulunduğu şeyi tatmin etmek gerektiğine rıza gösteriliyor. Bu tutumla karşılaşan çocuk ilk istediği şeyden vazgeçmeye alışıncaya kadar bir süre sakin ve uslu durabilir, ama hastalık henüz iyileştirilmemiştir. Çünkü, çocuk ilk seferinde arzularını bastırsa da, içindeki istek bir sonraki ortaya çıkışında kesinlikle daha şiddetli patlayacak ve onda daha büyük istek, ana babada da daha büyük kaygı yaratacak olan kötülüğün aktığı kaynak beslenip büyütülmüş olacaktır.
Some Thoughts Concerning Education Written by John LOCKE
LOCKE John, Eğitim Üzerine Düşünceler, Çev. Hakan ZENGİN, Morpa Kültür Yayınları İstanbul,2004, s.55
Kenan SAÄžLAM
böyle davranılan bir çocuk ikincisinde önceki istediğinden daha da büyük bir şey talep edecektir bence, çünkü çıkarları doğrultusunda açık kapı bulup da dalmayan çocuk da yetişkin de yoktur:)
