Kalkolitik ÇaÄŸ Anadolu’sunu anlattığımız yazılarımızda genel olarak Anadolu’daki insan nüfusunun arttığını söylemiÅŸtik. Kalkolitik çağın bittiÄŸi ve Ä°lk Tunç Çağı’nın baÅŸladığı zamanda da bu durumun devam ettiÄŸini görüyoruz. Bu nüfus artışının sebebi, Anadolu ikliminin giderek insan yaÅŸamına daha da uygun hale gelmesi ve insanların artık teknolojik olarak ilerleme saÄŸlaması ile hayatlarını idame ettirmesi kolaylaÅŸmasıdır.

                Bu durum insanların artık hali hazırda ürettiÄŸi malları nasıl olur da arttırabileceÄŸi hususunda düşünmesine yol açmıştır. Bu yüzden bu döneme geldiÄŸimizde artık insanlar organize bir ÅŸekilde iÅŸ bölümü yapmaya baÅŸlamış ve ihtiyaç fazlası ürünleri saklamak için de depolama tesisleri yapmaya baÅŸlamışlardı. Bütün bunların yanı sıra bu depolanan malları da korunması gerekiyordu. Bütün bunların öncülleri Kalkolitik Çağın sonlarına doÄŸru görülmeye baÅŸlanmıştı. Bunun en önemli nedeni ise tuncun artık kullanılmaya baÅŸlanmasıydı.  Zira ekonomiyi belirleyen ve geliÅŸmesine vesile olan en önemli ÅŸey madencilikti.

Ä°lk Devletler Kuruluyor

                BildiÄŸiniz gibi tunç, belirli bir oranda bakır ve kalay madenlerinin birleÅŸtirilmesi ile oluÅŸan oldukça saÄŸlam bir alaşımdır. Bu alaşımı oluÅŸturabilmek için belirli bir düzeyde teknolojik bilgiye ve bu alaşımı oluÅŸturacak ham maddeleri edinebilmek için de belirli düzeyde bir ticari bilgiye sahip olunması gerekiyordu.

                Bütün bu organizasyonların oluÅŸmaya baÅŸlaması, daha güçlü bir sosyal yapıya ihtiyaç duyulmasına neden olmuÅŸtu. Gerek teknolojik gerekse de sosyal geliÅŸimini her toplumdan önce tamamlamış olan doÄŸu toplumları bu yapıyı Anadolu’dan önce oluÅŸturmuÅŸ durumdaydı. Mezopotamya’da ve Güneybatı Ä°ran’da Sümer ve Elma gibi devletler kurulmuÅŸtu.

Yazının Keşfi

                Bu geliÅŸmeler insanlık tarihinde çok önemli olan bir olayı da beraberinde getirecekti:  Yazının keÅŸfi. Yaklaşık olarak 4. Bin yılın sonlarına doÄŸru ortaya çıkan yazı beraberinde birçok yeniliÄŸi getirdi. Bunlardan en önemlisi yazılı tarihin ortaya çıkmasıdır ancak o günün koÅŸullarını göz önüne aldığımızda beraberinde getirdiÄŸi en büyük yenilik; ülkelerin birbirleri ile arasındaki iliÅŸkini güçlendiren yönünün olmasıdır. Böylece önceki dönemlerde gördüğümüz üzere sadece kendi içerisinde geliÅŸebilen ve homojenlik göstermeyen kültürlerin yerini, dışa daha açık kültürlerin oluÅŸmasını izledi.

                Bununla birlikte yazı insanların daya iyi örgütlenmesine ve toplum oluÅŸturmasına vesile oldu. Bu geliÅŸme, Anadolu’da sosyal sınıfların oluÅŸmasına sebebiyet verecekti. Böylelikle ortaya çıkan yönetici sınıfı görkemli bir yaÅŸantıya sahip olacaktı. Bununla birlikte Anadolu’daki yönetici sınıfın bu görkemli yaÅŸamı, Mezopotamya ve diÄŸer DoÄŸu devletlerindeki yöneticilere göre halen daha ufaktı ve bölgesel özelliÄŸini koruyordu. Bu durumun en büyük nedeni ise Anadolu’nun sahip olduÄŸu coÄŸrafi koÅŸullardır.

                Dönemi adlandırırken dönemi etkileyen en önemli etken olan Tunç alaşımının ismi kullanılmıştır. Zira bu alaşım ile daha etkili silahlar yapılmaya baÅŸlanmış ve sanat deÄŸeri daha yüksek daha özenli süs eÅŸyaları yapılmaya baÅŸlanmıştır.

                Ä°lk Tunç Çağı oldukça genel hatları ile Anadolu’da 4. Binyılın sonları ila 3. Binyılın baÅŸlarında yaÅŸanmıştır. Bu dönem genel olarak Geç Kalkolitik dönemde ortaya çıkan geliÅŸmelerin daha da dallanıp budaklanması ile geçmiÅŸtir.

İlk Tunç Çağı Anadolusu

                Bu dönemde doÄŸu kültürlerinde yazı kullanılmaya baÅŸlansa da, bu geliÅŸim henüz Anadolu’ya ulaÅŸabilmiÅŸ deÄŸildi. Bu nedenle Anadolu gene homojen bir kültür yapısı göstermek yerine kültür bölgelerine bölünmüştü. Önce köyden kasabaya olan geliÅŸim, bu dönemde kasabadan kente doÄŸru geliÅŸim göstermiÅŸtir. Bu kentlerin sınırlarını ise daha çok ovalar, daÄŸlar, nehirler gibi coÄŸrafi koÅŸullar belirlemekteydi. Anadolu’nun batısında, ortasında ve güneyinde yer alan farklı kültürlere zıt olarak DoÄŸu Anadolu’da homojen bir kültür görülmektedir.

                Tunç çağının genelinde olduÄŸu gibi Ä°lk Tunç Çağı’da kendi içerisinde 3’e bölünmektedir:

• Ä°lk Tunç 1
  
  
• Ä°lk Tunç 2
  
  
• Ä°lk Tunç 3

Kalkolitik Çağ’dan Tunç Çağına geçişte nasıl kesin bir şekilde kültür ve teknoloji değişimi görülmüyor; sadece var olan bilginin biraz daha geliştiğini görüyorsak bu evreler arasında da ani bir kültür ve teknoloji değişimi göze çarpmamaktadır. Dolayısıyla İlk Tunç Çağı Anadolu Kültürleri için kalkolitik dönemde ortaya çıkan kültürlerin bir devamıdır diyebiliriz.

        Ä°lerleyen yazılarımızda ise Ä°lk Tunç Çağı Anadolu’sundaki önemli kültürlerini konu alırken bu kültürlerin yer aldığı yerleÅŸim yerlerinin mimarisini, buralarda hüküm süren sanat anlayışını sizlere aktarmaya çalışacaız.