24 Nisan 2024, ÇarşambaRSSKünyeIletisim
ÃœYELÄ°K Ä°ÅžLEMLERÄ°
SON EKLENEN VIDEO
FACEBOOKUN ANDROİD İÇİN YENİ UYGULAMASI: HOME
REKLAMLAR
SON YORUMLAR
ALFRED DE MUSSET Necla İsalar o kadar aradım musset hakkında iyi yazı bulamadım. tüm baktıgım yerlerde bır iki satır açıklamadan başka bir şey yoktu. burada buldugum için mutlu old...
OSMANLI PADİŞAHLARININ ÖZELLİKLE Gündem Türkiye Sn. @Erhan Özdemir; Kopyalama yerine, site linkini paylaşabilir veya sayfanın Print Scrn tuşu ile fotoğrafını çekebilirsiniz... ...
TOPLUMDAKİ BİREY SAYISI ve NÜFUS İpek Önder Ahmet bey bana ulaşır mısınız? Önemli. nuripekonder [at] gmail.com
ERKEK SAĞLIĞI VE PROSTAT BÜYÜMES ömer yıldırım Özellikle erkeklerde çok görülen prostat büyümesi ve prostatit benzeri hastalıkların böbreklerin zarar görmemesi için mutlaka tedavi edilmelidir. pros...
BULGARİSTAN VE JAPONYA ÖRNEĞİ selamettin acun keske bu yazıyı biz değil de okuması gerekenler okusa ona göre bişeyler yapmaya calıssa, ne bilim bir adım bir kıvılcım yaratsa. Biz yandık yetenekl...
MASALLAR VE MASAL TÜRLERİ Emin ÇELİK yazılarınızı başından bu yana takip ediyorum benim için masal ve edebi türler içerisinde sanki ayrı bir tür özelliği taşıyor. tek başına şiir gibi tek...
OLMAZSA OLMAZ ANDROİD UYGULAMALA Safa ARSLANER Angry Birds Aslında basit bir uygulama ancak sesler ve görselliğin mükemmel uyumu sayesinde bir anda oyunun bağımlısı olabiliyorsunuz......
DAVRANIŞ ANALİZİ NE ŞEKİLDE YAPI Emin ÇELİK sadece çocuklar için değil gündelik yaşantımızda biz büyükler içinde tüm bunlar geçerli. sadece içimizdeki isimleri farklı oluyor. oldukça şık bir yaz...
HARİCİ HARDDİSK ALIRKEN DİKKAT E Safa ARSLANER Aslına bakarsanız HDD alırken yaptığımız en büyük yanlışlık ucuzuna kaçmak oluyor. Bazı teknoloji marketlerinin elinde kalan ürünleri yarı fiyatlarına...
BİLGİSAYAR NEDEN YAVAŞLAR? sena kızıl Şu başlangıçta açılan uygulamalar durumundan haberdar değilimde bu çok iyi oldu, hemen sıkı bir temizliğe başlıyorum, inşallah hızlanır biraz makinam ...
En Çok Aranan 30
TARİH >  Osmanlı Tarihi >  

ÇANAKKALE SAVAŞLARI
ÇANAKKALE SAVAŞLARI
Kategori
Zaman
15.03.2012 16:38
Yazar
Serkan KÖMÜR
Okunma Sayısı
2240
     Mart ayı yakın tarihimiz açısından çok sayıda önemli olaylarla doludur. Ancak elbette Çanakkale Zaferinin bu olaylar arasındaki yeri herkes tarafından malumdur. Buna binaen kısaca da olsa bu döneme ait bilgilerimizi pekiÅŸtirmekte fayda görüyoruz. 

     Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nun hasta adam olarak anılmaya baÅŸladığı ilk dönemlerden itibaren dönem dönem gündeme gelmiÅŸ boÄŸazların ele geçirilmesi düşüncesi ve hatta bu yönde hazırlanmış planlar, boÄŸazların bir çok ülke için taşıdığı önem ve risk boyutu yüzünden sürekli olarak ertelenmiÅŸtir. 1914 yılının  kasım ayında Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu ile itilaf devletleri arasında savaşın 9 ayrı cephede birden baÅŸlaması harekatı yeniden gündeme getirmiÅŸtir. Bu durumdan yararlanan dönemin Ä°ngiliz dışiÅŸleri bakanı Winston Churchill'in önerisi ile Rusya ‘nın Kafkas cephesindeki Osmanlı Ordusunun baskısının azalması için 10. bir cephe de daha savaÅŸması düşüncesiyle öneriye destek vermesi sonucun da , Ä°ngiltere ile Rusya’nın ısrarlarıyla itilaf devletleri 2 ocak 1915‘te harekatı gerçekleÅŸtirme konusunda anlaşır.


     BoÄŸazların ele geçirilmesi Rusya ile itilaf devletleri arasında bir köprü kurulmasına da imkan verecek, SüveyÅŸ kanalı ile Hint yolu üzerindeki Osmanlı ağırlığı da kaldırılmış olacak ve nihai sonuç olarak ta hala savaÅŸa katılmamış olan Balkan devletlerinin itilaf devletlerinin yanında yer alması saÄŸlanacaktı. DoÄŸal durumu bakımından savunmaya oldukça elveriÅŸli olan Çanakkale boÄŸazı, savunma hazırlıklarına baÅŸlayan Osmanlı ordusu tarafından tamamen mayınlanmış, birçok sahte mevzi kurulmuÅŸtu. Ancak birçok ayrı cephede savaÅŸmak zorunda kalan aynı zamanda uzun yıllardır savaÅŸ halinde olan yorgun ordunun imkansızlıklarla ayrıca savaÅŸması gerekiyordu. Ãœzerine Ä°ttifak devletlerinin taahhüt ettiÄŸi yardımlar bir türlü ulaÅŸmayıp sadece Almanya‘nın bazı subaylarının savaÅŸlara eÅŸlik etmesi ile Avusturya ‘nın gönderdiÄŸi 2 batarya dan ibaret kalınca , durum daha da vahim hale dönüşmüştü.


     Dönemin en güçlü deniz kuvvetlerine karşı verilecek savunmada tabyalar imkansızlıklar yüzünden zırhlı veya beton olması gerekirken, imkanlar ölçüsünde topraktan veya taÅŸlardan oluÅŸuyordu. Dış cepheler, orta cepheler ve merkez cepheler olmak üzere üçe ayrılan bir savunma düzeni kurularak bu cephelerin komutası miralay Cevat Bey’e verilmiÅŸti. SavaÅŸ ilanından sadece 3 gün sonra 3 kasım 1914‘te Ä°ngiliz donanması Seddülbahir ile Kumkale‘deki tabyaları top atışına tutmuÅŸtu. Ä°tilaf devletlerinin ilk alınan karar gereÄŸi boÄŸazların bir deniz harekatı ile ele geçirme planı 16 ÅŸubat 1915 yılında revize edilerek kara harekatı ile de desteklenmesi ÅŸekline dönüştürüldü. Bu sebeple Fransızların küçük bir kuvvetle katıldığı büyük bir kara birliÄŸi toplandı. Hava koÅŸullarının uygun olmaması sebebiyle ara vermek zorunda kaldığı 16 ÅŸubat 1915‘te baÅŸlatılan ilk Ä°tilaf devletleri bombardımanı sırasında Ä°ngiliz komandoları karaya direniÅŸ görmeden çıkarak 19 ÅŸubata kadar dış savunma hattını ele geçirip 19 Türk topunu tahrip ettiler.


     Dış savunmanın bu ÅŸekilde kolayca düşmüş olması bile hemen bazı siyasal sonuçlar ortaya çıkardı. Ä°ngiltere ‘nin hedeflediÄŸi gibi Bulgaristan çekingen bir tutum sergilemeye baÅŸlasa da itilaf devletlerine meyillendi. Ä°talya aynı ÅŸekilde itilaf devletleri ile yakın iliÅŸkiler içerisine girdi. Ancak Rusya Yunanlılar‘ın Ä°stanbul‘a girmesini çıkarına uygun görmüyordu ve bu yüzden Yunanlılar’ın savaÅŸ dışında kalması koÅŸuluyla kırk bin kiÅŸilik yardımcı bir kuvvet göndermeyi teklif ettiler. Ä°ngiltere ve Fransa bu krizi BoÄŸazların denetiminin Rusya’ya bırakılacağı konusunda güvence verince büyük saldırı için hazırlıklara tam anlamıyla baÅŸlandı.


     Orta savunma hattı sürekli olarak top atışı altında tutularak yıpratıldı. Ele geçirilmiÅŸ olan dış hatlar Ä°ngiliz komandoları ile desteklendi ve boÄŸazlardaki mayın temizleme iÅŸlemleri baÅŸarıyla sürdürüldü. Ancak 7-8 mart gecesi yüzbaşı Hakkı Bey komutasındaki Nusret mayın gemisi Limana düşman kuvvetlerine fark ettirmeden yeniden mayın döşedi. 18 Mart 1915 te baÅŸlatılan büyük deniz taarruzu batarya  atışları ve Nusret’ in döşediÄŸi mayınlar sayesinde itilaf devletlerinin 16 savaÅŸ gemisi kaybetmesi ile sonuçlanınca Çanakkale’nin karadan yardım görmedikçe geçilemeyeceÄŸini açıkça gösterdi. Yeniden yapılan planlar sonucu 25 nisan 1915 ‘te Ä°ngiliz , Fransız ve Anzac lardan (Avustralya ve Yeni Zelanda ordusu) oluÅŸan 70000 kiÅŸilik bir kara kuvveti Seddülbahir ve Arıburnu bölgelerinde karaya çıkarıldılar. Bu harekata, 109 savaÅŸ gemisi, 308 destek gemisi ve özel çıkarma araçlarıyla da destek veriliyordu. Seddülbahir, Arıburnu ve Kumkale‘ye yapılan ilk çıkarmalar bazı noktalarda baÅŸarılı olsada net bir sonuç elde edemeyerek Arıburnu ve Seddülbahir‘i almayı baÅŸaramadı. Binbaşı Mahmud bey komutasındaki Türk birlikleri düşmanın merkez cephelere erÅŸebilmesini baÅŸarıyla engellerken, 19. Tümen komutanı Mustafa Kemal Atatürk’ün 17. Piyade alayını Conkbayırı’na tam zamanında yetiÅŸtirerek Kocaçimen Tepesi düşman eline geçmesine engel oldu. Ä°tilaf devletleri 25 nisan 1915 te verdikleri büyük kayıp karşılığında sadece bir köprü başını ele geçirebildiler.


     26 nisan da itilaf devletleri Seddülbahir’e top ateÅŸiyle baÅŸladığı yeni bir hücum gerçekleÅŸtirdi. Bu saldırıda çok kanlı geçen çarpışmalar sonucu 5. Ordunun üstün gayretleri ile geri püskürtüldü. 1 Mayıs gecesi ve devam eden günlerde 17000 kiÅŸilik bir Türk kuvveti karşı saldırı baÅŸlattı. Yine çok kanlı geçen bu saldırıda Türk birlikleri 16000 kiÅŸi kayıp verdi düşmanın kaybı 14000 kiÅŸi oldu ancak kayda deÄŸer bir baÅŸarı kazanılamadı. BaÅŸlangıçta 3 gün olarak tasarlanmış boÄŸazların alınması düşüncesi, bu uzun süren ve her iki tarafı da çok fazla yıpratan savaÅŸların sonunda Ä°tilaf devletleri içinde siyasal etkiler yaratmaya da baÅŸladı. Ä°ngiliz kabinesinde bazı deÄŸiÅŸiklikler oldu. 4 Haziran 1915‘te 50 000 kiÅŸilik itilaf devletleri toplama ordusu, 25 000 kiÅŸilik Türk ordusu üzerine Çanakkale savaÅŸlarının en kanlı çarpışmalarının yaÅŸandığı büyük bir sadırıya geçti. Saldırı zırhlı araçlar ve top ateÅŸiyle desteklendi. Bu saldırıda düşman bazı siperlere girebilmeyi baÅŸarsa da yine bir sonuç elde edilemedi. Savaşın baÅŸlamasından 70 gün sonra Türk birliklerinin kayıpları 100 000 rakamına ulaÅŸmıştı ancak herÅŸeye raÄŸmen itilaf devletleri ilermeyi baÅŸaramamıştı.


     Bu sebeple nihai bir çıkarma ile Anafartalar ve Kocaçimen‘i ele geçirmeye karar verdiler. Bu saldırıyı bekleyen Osmanlı ordusu çıkarmanın tam olarak nereden yapılacağı konusunda fikir ayrılığına düşmüştü. Yenilenen birlikler ile AÄŸustos başında Suvla‘ya ani bir ÅŸekilde çıkarma yapmaya baÅŸladılar. Bu saldırıya, 10 AÄŸustosta  28 ve 41. Alaylar, Mustafa Kemal Atatürk’ün askerleriyle yaptığı kısa bir konuÅŸma sonrasında ölüme gittiÄŸini bilerek süngü hücumuna baÅŸladı. Çok kanlı ve göğüs göğüse sürdürülen çarpışmalar neticesinde, düşman önce siperlerine girmeye zorlandı ardından ağır kayıplar vererek geriye püskürtüldü.


     1915 yılının sonbaharı çok kanlı ve itilaf devletleri açısından bir baÅŸarı getirmeyen birçok savaÅŸa sahne oldu. Yeni birlikler arayışına giren Ä°ngiltere bu konuda da baÅŸarı saÄŸlayamayınca Çanakkale birliklerinin başına yeni atanan General Charles Monroe, Çanakkale’nin boÅŸaltılması ve geri çekilmek gerektiÄŸini belirten raporunu kabineye sundu. 8.5 ay süren savaÅŸlar sonucunda en baÅŸta hedeflenen amaçlardan hiçbirine ulaşılamadı ve birliklerin geri çekilmesi kararlaÅŸtırıldı. Bir cephe daha açarak Osmanlı ordusunu yıpratmak isteyen itilaf devletleri Türk Ordusunun savunması sayesinde 1 milyon Fransız ve Ä°ngiliz askerini Çanakkale, Irak ve Filistin cephelerinde tutarak ana cephelerine gidememelerine sebep oldu. Ä°tilaf devletleri savaÅŸ ilanından sonra Çanakkale‘ye 70 000 kiÅŸi göndermiÅŸti. 8.5 ay içerisinde bu kuvvetler 400 000‘i Ä°ngiliz , 79 000 ‘i Fransız olmak üzere 500 000 e yükselmiÅŸti. Hem itilaf devletlerinin hem de Türk ordusunun kayıpları 250 000 civarında olmuÅŸtu. Çanakkale savaÅŸlarının sonuçları uluslararası alanda çok önemli siyasal sonuçlara yol açtı. Tüm dünyada itilaf devletlerinin itibarı zedelendi, boÄŸazların bir türlü açılamaması yüzünden yardımsız kalması ve Karadeniz limanlarına baÄŸlı ticareti iÅŸleyemez hale gelen Rus Çarlığı’nın çöküşünün hızlanmasına sebep oldu. Geri çekilme kararı Ä°ngiltere’de hükümetin deÄŸiÅŸmesine ve Winston Churchill‘in Hükümetten ayrılmasına sebep oldu.
Etiket Ýkon
YORUM PANELÄ°
Gönder
500
Toplam 0 adet yorum yapılmıştır.TÜM YORUMLAR
11.04.2012 21:30 Gündem Türkiye
Bu yazıda onaylanan hiç bir mesaj bulunmamaktadır! Yazımız hakkında yorum yapıp, farklı bakış açılarından bilgiyi daha verimli hale getirebilirsiniz. Sitemize üye değilseniz, üye olmak için lütfen TIKLAYINIZ
Saygılarımızla.
[ 2012 Versiyon 2.00a ] [ Yazılan her yazı yazarların sorumluluğundadır. Hiçbir yazı izin alınmadan kopyalanamaz. ]
iletisim

DMCA