Bilmece oyundur.
Sözler ile oluşmuş olan bir oyun çeşididir diyebiliriz. Bilmecelerin özelliği
belli bir nesneyi ya da durumu o nesnenin ismi söylenilmeden bilinmesini
sağlamaktır, onunla ilgili özellikler sıralanarak çağrışım yapılır ve nesne
hakkında tahminler söylettirilmeye çalışılır.
Bilmecelerin
söyleniş özellikleri tekerlemeler ile benzerlik gösterir, yani uyak vardır
söylenişinde. Söylemesi güzel ve anlatımı ilgi çekicidir. Zaten bir bireye
bilmecem var denildiğinde, alınacak cevap ‘’ haydi sor ‘’ olur. İsmi bile ilgi
çekici kılıyor bilmeceleri.
Bilmeceler okulun
her aşamasında kullanılabilir, özellikle okul öncesi dönemde. Çocuklara birçok
yönde katkı sağlar. Örneğin; çocukların oyununun daha fazla eğlenceli hale gelmesini
sağlar, oyuna ilgiyi artırır, düşüncelerinin gelişmesine yarar sağlar, oyunlara
gizem katıldığını görür, nesnelerin bilinen yönlerini; fakat dikkat
etmediklerini fark etmelerine yardımcı olur, dil gelişimlerine katkısı vardır,
vs.
Bilmeceler nasıl
oluşturulur? Bilmecelere kısaca bir nesneyi tarif etmek diyelim. Peki nesne
olarak ne kullanılır? Akla gelebilecek birçok şey bilmece konusu olabiliyor.
Hayatınızda mutlaka bilmece duymuşsunuzdur ve bunları hatırlamaya çalışalım.
Cevabı limon, çilek, kiraz, masa, altın, vs, olan bilmecelere aşinalığınız
vardır. İşte bilmecelerde meyveler, sebzeler ve hayatımızdaki belli başlı
nesneler kullanılır. Oluşturulurken bilineni farklı şekilde düşünmeyi sağlamak
ön plana alınır. Bir bilmece yazalım:
‘’ Küçücük, minicik fıçıdır. İçi
dolu turşudur. ‘’ (Limon)
Anlatmak
istediğimiz örnekteki gibidir. Limonun özelliği farklı şekilde gösterilmiş.
Şimdi de bilmecelerin ne şekilde olabileceğinden bahsedelim, yani bilmece çeşitlerinden.