Konuya başlamadan önce saldırganlık ile ilgili kısa bir tanım vermek gerekir. Sosyal
psikologlara göre saldırganlık, fiziksel ya da psikolojik acı vermeyi
hedefleyen davranışlardır. Bir başka deyişle, kasıtlı olarak zarar ya da acı
vermeye yönelik davranışlar sergilemek diyebiliriz.
Her
ne kadar toplumda çoğu kişi, hakları için savaş veren gerçek ya da hayali
haksızlıkları şikayet etmek için editöre
mektup yazan ya da “tuttuğunu koparan” insanları “saldırgan” olarak
algılanabilse de, saldırganlık kendini
ifade etme gücüyle kesinlikle karıştırılmamalıdır. Benzer bir şekilde,
cinsiyet ayrımının yapıldığı bazı toplumlarda fikrini açıkça söyleyen ya da
sorumluluk alıp bir erkeği yemeğe davet eden kadınlar kimlikleri açısından
saldırgan olarak nitelendirilebilir.
Bizim
yukarıda yaptığımız tanım ise çok daha spesifik bir tanımdır. Yukarıdaki tanıma göre sergilenen davranış
fiziksel ya da sözlü olabilir, amacına ulaşabilir ya da ulaşmayabilir. Sonuçta
bu durum bir saldırganlık göstergesidir.
Örneğin biri kafanıza bir nesne fırlatsa ve siz eğilerek kendinizi
sakınsanız bile bu durum yine de saldırgan bir davranış olarak görülecektir.
Yine
karşıdan karşıya geçerken size sarhoş bir şoför size kasıtlı olmadan çarparsa,
her ne kadar size gelebilecek zarar çok fazla olsa bile bu durum saldırgan bir
davranış olmayacaktır.
Düşmanca saldırganlık ile araçsal saldırganlık arasında bir ayrım
yapmak gerekmektedir. Düşmanca
saldırganlık öfke duygularından kaynaklanan ve acı vermeyi ya da yaralamayı
amaçlayan saldırgan davranıştır. Araçsal saldırganlık ise araç birisinin canını
yakmak olsa da amaç acı vermek değildir. Örneğin bir futbol karşılaşmasında
savunma oyuncusu rakibine pozisyon vermemek ve topu almak için her şeyi dener.
Topu almak ve kendi takım arkadaşlarına kazandırmak için genellikle kasten rakibinin
canını da yakabilir. İşte bu durum araçsal saldırganlıktır.
Buna karşın rakibinin sportmenlik dışı hareketler yaptığını düşünüyorsa sinirlenip, oyunla alakası olmadığını bile bile özellikle rakibinin canını yakmak için bir hamle yapabilir. Bu durum ise düşmanca saldırganlıktır.