Başkalarını anlamaya çalışmak gerçekten zor bir iştir.
Sürekli başkalarını anlamak için, kendimize o insanlarla ilgili sorular
sorarız. Örneğin, niçin oldukları gibi davranırlar? Sergiledikleri davranışları
ne sebeple gerçekleştirirler?
BaÅŸka
insanların davranışlarını açıklamak hemen herkesin temel meraklarından biridir.
Buna karşın insanlar bazı davranışları sergileme nedenlerini genellikle
açıklamak istemezler. Yapabileceğimiz tek şey ise insanların
gözlemleyebildiğimiz davranışları üzerinde yorumlamada bulunmaktır. Neler
yapıyorlar, neler söylüyorlar, yüz ifadeleri, beden dilleri ve ses tonları
gözlemleyip yorumlayabileceğimiz davranışlara örnektir.
BaÅŸka
insanların düşüncelerini okumak gibi bir güce ne yazık ki sahip değiliz.
Onların kim olduklarını ve ne ifade etmek istediklerini tam anlamıyla
bilemeyiz. Bunun yerine izlenimlere, kuramlara dayanır, nu verileri elimizden
geldiğince iyi bir şekilde bir araya getirir. Böylece makul derecede doğru ve
kontrollü sonuçlar elde etmeyi bekleriz.
Başkalarını
anlamak o kadar temel bir isteÄŸimizdir ki, bu isteÄŸi hobilerimize ve boÅŸ
zamanlarımıza bile taşırız. Tiyatroya gider, kitaplar okur, pembe diziler
seyreder, sokakta insanları izleriz çünkü yabancıların hatta kurgu
karakterlerin bile davranışları bile bizde büyük bir merak uyandırır.
Bütün
gün sosyal hayatta tutunabilmek için zorunlu olarak yaptığımız eylemleri, eve
gittikten sonra bu kez televizyonu açarak eğlenmek ve iyi zaman geçirmek için
yaparız. Sosyal psikoloji açısından
bu duruma paralel bir iki program örneği verebiliriz. Televizyonda yayınlanan
realite şov olarak bildiğimiz eğlence programlarının hepsinde olmasa bile
bazılarında, yarışmacılar birbirlerine türlü oyunlar hazırlıyor, yalan
söylüyorlar daha sonra ise yarışmacı arkadaşlarını birer birer programdan
gönderip para ödülünü kazanmak için saflar oluşturuyorlar. İzleyenler ise hep
şunu merak ediyorlar, yarışmacılar ne zaman doğruyu söylüyorlar? Gerçek hayatta
nasıllar yoksa sadece programda oyunun kuralına mı uyuyorlar?
Aklımıza bir başka soru gelebilir. Neden insanların davranışlarını düşünmeye bu kadar çok zaman ve enerji harcıyoruz. Cevabı ise çok basittir. Çünkü bu sosyal dünyamızı anlamamıza ve öngörmemize yardım ediyor. Bunun için kullandığımız önemli bilgi kaynaklarımızdan bazıları insanların yüz ifadeleri, beden hareketleri ve ses tonları gibi sözel olmayan davranışlardır.