ÖZ SAYGI YAKLAÅžIMI: KENDÄ°MÄ°Z HAKKINDA Ä°YÄ° ÅžEYLER HÄ°SSETME GEREKSÄ°NÄ°MÄ°

                Hemen hemen her insan öz saygısını olabildiÄŸince yüksek tutmak, yani kendisini iyi, yeterli ve saygın biri olarak görmek ister. Ä°nsanların dünyaya bakış açılarının temellerini genellikle, bu kendi hakkında olumlu imgeye sahip olma gereksiniminde bulabiliriz. Ä°nsanlar kendilerini iyi hissetmek için dünyayı çarpıtmak ile dünyayı doÄŸru bir ÅŸekilde anlamak arasında seçim yapmaları gerektiÄŸinde genellikle ilk seçeneÄŸi seçerler.

• GeçmiÅŸteki Davranışları Mazur Gösterme
  
  
       Bir örnekle baÅŸlayacak olursak, bir çiftin uzun yıllar boyunca iliÅŸkiyi kıskançlığı ile çekilmez bir noktaya getiren kadın yüzünden boÅŸandığını düşünün. Kadın gerçeÄŸi yani, kıskançlığının ve aşırı sahiplenme duygusunun kocasını kendinden soÄŸutmasına inanmak yerine evliliÄŸinin yıkılmasının sebebini eÅŸinin onun gereksinimlerine karşı yeterince hassas olmamasına baÄŸlamaktadır. Bu yorum tabi ki bir amaca hizmet eder. Kadının kendini daha iyi hissetmesini saÄŸlar. Ä°nsanların önemli yetersizliklerini kabul etmek çok zordur ve bunun bedeli, bakış açısının dünyayı doÄŸru olmayan bir biçimde görmesi de olabilir. Bu çarpıtma sonucunda deneyimlerimizden bir ÅŸeyler öğrenme olasılığı da azalacaktır. Mesela bu kadın olası bir ikinci evliliÄŸinde aynı sorunu tekrar yaÅŸayabilir.
  
  
       Buna raÄŸmen bu durum tam olarak insanların gerçeklikleri bütünüyle çarpıttığını ve kendilerine kötü görünen bütün bilgileri reddettiklerini göstermez. Bu tip davranışlara ruh ve sinir hastaneleri dışında çok az rastlanır. Bunun yanında normal insanlarda genellikle, var olan durumları kendilerine en iyi görünecek ÅŸekilde az da olsa deÄŸiÅŸtirebilirler. Bu durum insan davranışları ile ilgilenen sıradan bir gözlemci için bile sıra dışı bir durum deÄŸildir. Bu güdünün iÅŸleme ÅŸekilleri de çoÄŸunlukla hayret vericidir.
  
  
  
• Acı Çekme ve Kendini Mazur Gösterme
  
  
       Bu durum ise insanların kısmen geçmiÅŸteki davranışlarını mazur göstererek kendilerini daha iyi bir ışıkta görme gereksinimi duymaları ve belirli ayırt edici koÅŸullarda bu güdünün onları ilk bakışta ÅŸaşırtıcı ya da çeliÅŸkili görünen davranışlara yöneltebileceÄŸini göstermektedir. Ä°nsanların kendilerine acı veren ÅŸeyleri ya da kiÅŸileri rahatlıkla ve büyük bir keyifle baÄŸdaÅŸtırmaları bunun örneklerinden biridir.
  

  
       Bu araÅŸtırma örneÄŸi ile ulaşılan sonuçların, davranışçılık kuramının tamamen yanlış olduÄŸu anlamına gelmediÄŸini bir kez daha söylemek gerekir. Bu kuramlar kimi davranışları çok iyi bir ÅŸekilde açıklamaktadır. Bunun yanı sıra davranışçı yaklaşımların önemli tutum ve davranışların geniÅŸ bir alt kümesini yeterince hesaba katmadığını dikkate almak gerekir.