Dijital ortamda korsan
engellenebilir mi sorusuna cevap aramadan, bulmamız gereken önemli bir cevap da
bir verinin, içeriğin veya bilginin hangi durumlarda korsan niteliği taşıdığıdır.
Ancak bu tanımlamalar üzerinde de tartışmak ve tanımların doğru yapılıp
yapılmadığını da ortaya koymak gerekiyor.
Korsan olarak nitelendirilen
içeriklerin zararlı şeyler oldukları ile ilgili söylemleri ve bu konudan
yakınmaları birçok yerde duymak mümkün. Manidar olunan kısım sadece bu konudan
şikayet edenlerin değil, korsan içerik yüzünden zarar gören hak sahiplerinin de
korsan içeriklere ilgi duyması ve sahip olma arzuları.
Her sorunu yasaklama ile çözmeye
çalışan kanun koyuculara göre, korsan yani hak etmediği bir içeriğe sahip
olmanın, yasal anlamda fiili olarak işlenmiş bir suç olacağını söylüyorlar.
Korsan içeriğe karşı durmayan
tarafın ise haklı oldukları iddialarını başlıca iki nedene dayandırdıklarını
söyleyebiliriz. Bunların bir tanesi ürünlerin para ödemeye değer olmadıkları ve
ürünlere ödenen paraların, ürünlerin değerlerinden çok fazla oldukları
söylemidir.
Gerçi bu durum nasıl çözülebilir
bilemiyorum. Yani bir oyunun demosuna bakarak oyunun tamamı hakkında fikir sahibi
olmak ne kadar doğru olabilir? Veya işlevleri kısıtlanmış bir bilgisayar
yazılımın tüm yeteneklerini nasıl test etme şansına sahip olabiliriz. Veya emek
verilmiş bir ürün için hiçbir bedel ödememek sizce ne kadar doğru olabilir?
DiÄŸer bir temel sebep ise
özellikle programlar açısından sürekli yeni sürümlerinin çıkması hatta update
haricinde hemen her sene çıkan yeni sürümlerine sahip olmak zorunda
bırakılmanız ve bu upgradeler için kucak dolusu para harcamak ta insana zor
geliyor.
Bunun haricinde film gibi görsel
içeriklerde ise daha vahim bir durum var. Fragmandan filmin nasıl olduğunu
tahmin etmek, demo oyun oynayarak genel kanaat sahibi olmaktan çok daha zor.
Korsan içeriklerin paylaşılma
yolları tıkanmaya çalışılmakla beraber son günlerde haberlerde duymuş
olabileceğiniz gibi, bu içeriklere yasal olmayan yollardan sahip olanlara da
çok ciddi para cezalarının verilebileceği yasalar çıkartıldı.
Sektörü bundan sonra bekleyen
tehlikelerden bir tanesi de, korsan sayesinde normalden çok daha hızlı yayılan
ve bu yolla lisans satışlarını arttıran firmaların cirolarında inanılmaz
düşüşler olabileceği de bir gerçek. Bir şarkıcının veya filmin dünya çapında
bilinebilir olması için belki zarar ettiklerini söylediklerinden daha fazlasını
reklam faaliyetlerinde harcamaları bile gerekebilir.
Yine insanlar lisans ödemek
yerine lisans ücreti ödemeden kullanabilecekleri içeriklere yönelebilirler. Yani bir nevi alışkanlıklarını
değiştireceklerdir. Bu durum bana yıllar önce yazdığım Hangimiz Hırsız adlı
yazıyı hatırlattı.
Bütün bunları yine de göze alıp
denetimlerin ve uygulamaların sıklaştırılmasına rağmen korsandan çıkar sağlayan
kesimler de sürekli alternatif çözüm yöntemleri geliştireceklerdir.
Dijital ortamda korsanı engellemenin temel ve kalıcı yönü eğitim, daha kaliteli içerikler, daha az kâr miktarları ile ürünlerin satılması ve daha sağlıklı bir dağıtım şekli getirilmesiyle sağlanabilir diye öngörmekteyiz. Bu sanırım ne korsandan fayda sağlayanlara ne içerik sağlayıcılarına, ne lisans sahiplerine nede tüketicilerin işine gelmeyeceği için bu köşe kapmaca oyunları daha çok uzun sürecektir.