Üroloji
(Boşaltım Sistemi Hastalıkları) Anabilim Dalı
İdrar yolları ve üreme sistemi (ürogenital) hastalıklarının teşhis ve tedavisi ile ilgilenen tıpta bir anabilim dalıdır. Boşaltım sistemi (idrar yolları), böbrekler, mesane ve idrar kanalından oluşan ve vücut için zararlı maddelerin alılmasında görev alan bir sistemdir.
Üroloji uzmanlığı
Üroloji uzmanlığı İyileştirici Hekimlik (Klinik) Uzmanlık Alanı içerisinde yer
alır. Üroloji uzmanı olabilmek
için beş yıl ihtisas yapmak gerekir. Üroloji ana uzmanlık dalı içerisinde bir yan dal olan Çocuk (pediatrik)
Ürolojisi uzmanlığı için ise beş
yıllık Üroloji Uzmanlığı
ihtisası yapılması sonrasında üç yıl süren üst ihtisas eğitimi almak gerekir.
Bazı boşaltım sistemi rahatsızlıkları şunlardır:
· İdrar yolu (böbrek ve idrar torbası) enfeksiyonları
· İdrar
torbası iltihabı (sistit)
· Testis ve epididium iltihapları
· idrar kaçırma ve altına yapma
· Prostat tümörleri
· mesane tümörleri
· böbrek tümörleri
· testis tümörleri
· İdrar yolları (böbrek,idrar kanalı ve idrar torbası)
taşları
· Nörojenik mesane bozuklukları
· Testis torsiyonu
· idrarın idrar torbasından
böbreklere geri kaçması (Veziko üreteral reflü)
İdrar yolu enfeksiyonları: İdrar yapmada zorlanma, idrarda kötü
koku, sık idrara çıkma ihtiyacı duyma, idrar yaparken sancı hissetme ve bulanık
idrar, gibi belirtilerle ortaya çıkan bakteri veya virüs türü
mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonlardır. Kadınlarda erkeklere göre
daha sık görülür. Böbrek ile üretra arasında İdrar yolunun herhangi bir bölümünde ortaya çıkabilir. Enfeksiyonun
verdiği rahatsızlık ve semptomlar enfeksiyonun idrar yollarındaki odaklandığı
yere göre değişir. Böbreklere yayılırsa hastalık daha ciddi bir durum alır
tedavisi güçleşir.
İdrar torbası iltihabı: İdrar torbası (mesane) enfeksiyonudur ve
sistit olarak adlandırılır. sık
görülen hastalıklardandır. Diğer idrar
yolları enfeksiyonları gibi vakitlice tedavi edilmemesi durumunda yayılabilir
ve böbrekleri etkileyebilir. Sistit sıklıkla idrara çıkma ihtiyacı, mesane ve
karın ağrısı gibi belirtiler verir.
Mesane tümörleri:
İnsanlarda en çok görülen tümörler arasında yer alır. Erkeklerde kadınlardan
daha çok görülür. Tümörün ortaya çıkmasında genetik yatkınlık etkilidir. Bunun
için görülme sıklığı bölgelere ve toplumlara göre değişir. Mesane tümörleri
genellikle ağrısız kanlı idrar yapma, (urgency), idrara sıkışma hissi, sık idrara
çıkma gibi belirtiler verir. Hastalığın ileri dönemlerinde kilo kaybına neden
olabilir.
Sigara
içme diğer pek çok tümör vakasında olduğu gibi hastalık için risk faktörüdür ve
çok tehlikelidir. Mesane tümörleri yaşlılarda daha çok görülür.
Prostat tümörleri: Erkeklerde mesanenin
altında yer alan, üreme sistemine ait bir bez olan prostat üzerinde yerleşik
tümörlerdir. İdrar yapmada zorlanma, kesik kesik idrar yapma, sık
idrara çıkma ihtiyacı duyma, idrar yaparken yanma, idrarı tam boşaltamama ve idrar kaçırma gibi belirtilerle ortaya çıkar. Erkeklerde en çok sık görülen
hastalıklardandır. Özellikle 50 yaşın üzerindeki kişilerde çok yaygın olarak
görülen ve prostat hastalığı (prostat adenomu) olarak bilinen rahatsızlık iyi
huylu prostat büyümesidir. İyi huylu prostat tümörleri bazen kliÂnik ÅŸikayetlere
bile neden olmayabilir. Dikkatli olmalı ve düzenli kontrol olunmalıdır. Kötü huylu prostat tümörlerinin takibi önemlidir.
Bu sebepten 50 yaÅŸ üzeri erkeklerin prostat muayenesi yaptırÂmaları önerilir.
İdrar Tutamama (Enürezis): Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülen, idrarın kontrolsüz, irade dışı kaçırılmasıdır. Her cinsiyet ve yaşta görülebilir ancak, kadınlarda daha çok görülen bir
rahatsızlıktır. idrar tutmayı sağlayan kas yapısı daha güçlü olduğundan erkeklerde az görülür. İdrar kaçırmanın değişik
nedenlere bağlı değişik tipleri vardır. İdrar kaçırmanın erkeklerde en yaygın
nedeni prostat büyümesidir. Kadınlarda
görülen idrar kaçırmaya doğum, obezite, yaşlılık, menapoza bağlı bağ dokusunun
zayıflaması, sigara içme gibi nedenler sayılabilir. Şeker
hastalığı da idrar kaçırma da çok etken ve sıklıkla karşılaşılan bir sebeptir.
Parkinson gibi nörolojik hastalıklar da hem erkeklerde hem de kadınlarda bu
soruna yol açabilir. Hasta kendini kontrol edemez ve farkında olmadan nöbet
sırasında idrar kesesini tüm boşaltır.
Nörojenik mesane
bozuklukları: Mesane
fonksiyonlarını düzenleyen sinirlerde yaşanan bir probleme bağlı olarak ortaya
çıkan mesane fonksiyon bozukluklarıdır. Mesane görevlerini tam yapamayınca,
idrarın yeteri kadar depolanamaması ve boşaltılamaması, idrar kaçırma
gibi idrar bozuklukları yaşanır. Travma veya cerrahi operasyonlar veya yaşanan hastalık
sonrasında idrar torbasını çalıştıran sinirleri etkileyen hastalıklara bağlı
olarak geliÅŸebilir.
Testis torsiyonu: Testislere yeterli kan iletilememesi
nedeniyle ortaya çıkan önemli bir problemdir. Eğer kan iletimine bağlı olarak
testiste tamamen kangrenleşme ortaya çıkabilir. Bu durumda oldukça tehlikeli
bir durumdur. Düzenli kontrol gerektirir.
Vezikoüreteral reflü: İdrarın üreter ve böbreğe geri kaçışıdır. Daha çok beş yaş altı çocuklarda görülür. Tehlikelidir ve acilen müdahale edilmesi gerekir. İdrarın idrar torbasından geri kaçışını önleyen ve idrar torbası ile üreter arasında bulunan kapakçığın iyi çalışmamasına, yetersiz oluşuna bağlı olarak ortaya çıkar. Bu problem çok sık ve tekrarlanan idrar yolu enfeksiyonlarına da neden olur. Doktor müdahalesi gerekir. anne ve babalar ihmal etmeden çocuklarını doktora götürmelidirler.