Meme muayenesi doÄŸru bir ÅŸekilde uygulanmadığı zaman palpasyon (elle muayene) ile sorun olduÄŸu düşünülür ve bu durum kiÅŸinin kaygı duymasına sebep olur. Bu sebeple Meme muayenesi usulüne uygun anlaşılmalı ve uygulanmalıdır. Meme muayenesi sırasında normal olmayan durumlar ile karşılaşıldığında hekime danışılmalıdır.

     Bilinçli olan her bayan, meme muayenesini kendi kendine yapabilmeyi öğrenmelidir. Düzenli olarak yapılan meme muayenesi alışkanlık haline gelmelidir. Meme içerisinde bulunan kitleler bening (iyi huylu) ya da malign (kötü huylu) olsun  %80’i bayanların kendileri tarafından ya da meme muayenesi sırasında anlaşılır. Tesadüf sonucu anlaşılan kitleler çoÄŸu zaman büyük kitleler olurlar. DoÄŸru bir ÅŸekilde yapılan meme muayenesi sırasında daha küçük çapta bulunan kitleler ve meme kanserine karşı şüphelenilen bulguları (belirtiler) anlamaya imkân olmaktadır.

 
     Erken zamanda anlaşılan teÅŸhis (tanı) daha etkili tedavinin olması ve çoÄŸu zamanda tam bir ÅŸifa anlamına gelmektedir. Yıl içerisinde düzenli aralıklar ile yapılan muayenelerinizde hekimin yapmış olduÄŸu meme muayenesi ve belirli yaÅŸ ardından meme muayenesinin yanında mamografi (düşük dozlarda çekilen meme röntgen filmi) / meme ultrasonografi meme kanserinin erken teÅŸhisi (tanı) hekime büyük olanak saÄŸlar. 

Meme Muayenesi Yapılma Zamanı

     Kendi kendine yapılan meme muayenesi mensturuasyon (adet zamanı) döngüsünün 5. Ve 7. günleri ayda bir defa uygulanmalıdır.

     Mensturuasyonun baÅŸlaması ile kanda östrojen (overlerden salgılanan ve ikincil cinsel karakterlerin geliÅŸimini saÄŸlayan hormon) seviyesi ve progesteron (her ay uterus gebelik için hazırlayan kadınlık hormonu) hormonlarının etkilerinde azalma görülür ve meme içerisinde bulunan dokuları incelemek daha kolay olur. 5. ve 7. Günlerin dışında ve özellikle mensturuyasyon zamanına yakın yapılan meme muayenesinde östrojen ve progesteron hormonlarının etkisiyle göğüsler de dolgunluk ve aÄŸrı hissi oluÅŸur. Bu nedenle her hangi bir yanlış algıya sebep vermemek açısından düzenli olarak meme kontrolü yaptırılmalı ve evde 5. gün ila 7. günde kendi kendine meme muayenesi yapılmalıdır.

Kendi Kendine Meme Muayenesi Yapılması

Üç aşamada meme muayenesi gerçekleşir.

1.       Ä°nspeksiyon (Göz ile deÄŸerlendirme) ile deÄŸerlendirme,

2.       Sırt Ãœstü Yatar Pozisyonda El ile DeÄŸerlendirme,

3.       Ayakta El ile DeÄŸerlendirme.

     Kendi kendine yapılan meme muayenesini her aÅŸaması meme dokusu hakkında önemli bilgiler verir ve düzenli aralıklar ile mutlaka uygulanmalıdır.

1.       Ä°nspeksiyon (göz ile deÄŸerlendirme)

     Kendi kendine yapılan meme muayenesinin ilk aÅŸaması memelerin göz ile deÄŸerlendirilmesidir. Son derece iyi aydınlatılmış odada kiÅŸi üzerini çıkararak aynanın karşısına geçerek kendi kendine meme muayenesine baÅŸlayabilir.

·         Eller kalçaya alınarak kendi kendine olan meme muayenesinde memeler gözlenir. KiÅŸinin elleri kalçalarında iken, avuçlar öne doÄŸru sıkılır, kolay yanlarda serbest sallanır durumda iken, eller havadayken ve beden öne serbest ÅŸekilde eÄŸilmiÅŸ durumda iken, beÅŸ ayrı pozisyon durumunda her iki göğüste ayna karşısında incelenir.

·         Kendi kendine yapılan meme muayenesinde göğüslerin durumu eller havada iken gözlenir. Toplam 5 ayrı pozisyona girilerek yapılmasında amaç meme dokusunun arkasında yer alan kasların farklı pozisyonlarda çeÅŸitli ÅŸekilde kasılmasını ve meme dokusunda olabilecek habis (kötü) oluÅŸumların inspeksiyon (göz ile) ile görülür hale gelmesinin saÄŸlanmasıdır. Göğüste bulunan habis (kötü) kitleler çoÄŸu zaman memeye sabit duruÅŸu saÄŸlayan Cooper baÄŸlarının ve meme arkasında yer alan kasların iÅŸlevlerini bozar ve memeye farklı pozisyonlar verilerek kitleler belirgin hale getirilebilir.

 

Dikkat Edilmesi Gerekenler

     Meme muayenesinde göz ile deÄŸerlendirmede göğüslerde belirgin derece ÅŸiÅŸlik, göğüs cildinde içeriye doÄŸru çekilen kısımlar, gözle görülür renk deÄŸiÅŸiklikleri, kızarıklıklar, yüzeysel damarlarda var olan belirginleÅŸme hali, cilt üzerinde portakal kabuÄŸu görüntüsü (cilt üzerinde lenf kanalına baÄŸlı tıkanıklıklar portakal kabuÄŸu görüntüsüne benzeyen deÄŸiÅŸiklikler olması) gibi bulgular (belirtiler) aranmalıdır. Özellikle pozisyondan diÄŸer bir pozisyona geçiÅŸ sırasında deÄŸiÅŸiklikler daha belirgin hale gelebilir.

     Ayna karşısında kiÅŸi göğüslerinin birbirinden farklı olduÄŸunu fark ettiÄŸinde endiÅŸelenmemelidir. Farklı bir belirtinin yokluÄŸunda bu durum normal olarak kabul edilir.

     Göğüs uçlarının içe doÄŸru çekilmiÅŸ olması, tüm ÅŸekilde içe gömülmüş olması, göğüs ucunda ÅŸekil ve renk deÄŸiÅŸikliÄŸi aranması gereken diÄŸer bulgular içerisindedir. Göğüs uçları daha önceden de içeriye doÄŸru çökükse bu yapısal bir durum olarak bilinmelidir. Önemli olan bu durumun yeni baÅŸlamış olmasıdır. Meme muayenesi sırasında bir pozisyondan diÄŸer pozisyona geçiÅŸteyse gömülmüş ya da dışarı doÄŸru taÅŸan göğüs başı durumu normal olmayan bir durumun göstergesidir.

     Meme muayenesi sırasında göğüslerde görülen deÄŸiÅŸikliklerin varlığında hekime baÅŸvurulmalıdır.

     Kendi kendine uygulanan meme muayenesi sırasında göğüs uçları sıkılarak içerisinden sıvı gelip gelmediÄŸi araÅŸtırılmaktadır.

     Genel olarak görüş, hekim tarafından yıl içerisinde gerçekleÅŸen meme muayenesinde göğüs uçlarının sıkılması ile sıvı akışının olmasının araÅŸtırılması ve bayanın göğüs uçlarından kendi kendine gelen sıvı akışı hekime bildirilmelidir.

     Göğüslerin inspeksiyonu sonrasında el ile deÄŸerlendirme vardır. Hem ayakta hem de yatarken yapılan el ile muayenesinin bilinmesi önemlidir.

El ile DeÄŸerlendirmenin Usulleri

     El ile deÄŸerlendirmede göğüs dokusunun normal olması ile olmaması durumu kiÅŸi tarafından ayırt edilebilmesi önemlidir. El ile deÄŸerlendirmede göğüs dokusu baÅŸ ve iÅŸaret parmağı arasında asla sıkılmamalı, elin baÅŸ, serçe parmakları dışında geri kalan üç parmak göğüs dokusu üzerine yerleÅŸtirilir. Tarama parmakların iç yüzeyleri ile dokuyu hissederek yapılmalıdır.

     Göğüs dokusunun tümünün taranması, memenin koltukaltından sternuma (göğüs kemiÄŸi),clavikuladan(köprücük kemiÄŸi) göğüsün alt sınırına kadar bütün alanların dikkatli ÅŸekilde hissedilerek taranmasıdır. Parmak uçları meme dokusu üzerinden kaldırılmadan göğüsün tamamını daireler çizerek ya da yukarıdan aÅŸağıya-aÅŸağıdan yukarıya doÄŸru tarayarak veya merkez dokudan dışa doÄŸru tarayarak deÄŸerlendirilebilir. Birçok kadına yukarıdan aÅŸağı-aÅŸağıdan yukarı tama iÅŸlemi daha kolay gelmektedir.

     Göğüs dokusu parmaklar arasında sıkışarak incelenmeye çalışıldığında ele büyük kitleler gelebilir. Bu kitleler normal olan meme dokusudur. Meme muayenesi sırasında amaç kitleler arasına yerleÅŸmiÅŸ normal olmayan tümör yapılarının saptanabilmesidir.

  2.       Yatar Pozisyonda Memelerin El ile DeÄŸerlendirilmesi

     Göğüsler yatar ÅŸekilde el ile deÄŸerlendirilebilmesi için kiÅŸi sırt üstü yatar hale gelmelidir. SaÄŸ omuz altına yastık ya da katlanmış bir havlu yerleÅŸtirildikten sonra saÄŸ el başın altına konur. AÅŸama esnasında meme dokusu yana doÄŸru kaymamalı orta hatta durmalıdır. Sol el parmaklar ile daha sonra göğüsler taranmaya baÅŸlanır. SaÄŸ göğüsün deÄŸerlendirilmesi ile iÅŸlem sol göğse de aynı ÅŸekilde uygulanır. Yatar pozisyonda yapılan muayenede kayganlığın arttırılması için pudra vb kullanılabilir.

  3.       Memelerin ayakta El ile DeÄŸerlendirilmesi

Kendi kendine yapılan bu meme muayenesini duş altındayken sabunlu el ile yapılması idealdir. Su ve sabun etkisi meme dokusunda bulunabilecek kitlelere daha kolay ulaşılmasını sağlar.

Önce sağ el enseye yerleştirilir ve yatar pozisyonda el ile değerlendirme esnasında yapılan işlemler önce sağ göğse daha sonra sol göğse tekrarlanır. Bu muayene üst dış kadranda bulunan kitlelerin daha iyi fark edilmesini sağlar. Meme kanserinin %60 ila 70 ‘i meme dokusunun yoğun olduğu bu bölgede görülür.

     Kendi kendine meme muayenesi sırasında ele gelen kitlelerin habis(kötü huylu) olma oranı düşüktür. Yalnız her kitle hekim tarafında incelemelerle deÄŸerlendirilmelidir.