Bir araştırma, araştırmacının test etmek istediği bir önsezi, buna hipotez de denebilir, ile başlar. Bilimde genel olarak parlak fikirlerin bir anda bulunduğuna yönelik bir inanış vardır. Bu tip fikirlerin birden bire ortaya çıktığı düşünülse de, bilim aslında birikimsel bir süreçtir. Genellikle hipotezler, önceki kuram ve araştırmalara dayanır.
Önceki Kuram ve Araştırmalardan Esinlenme
Bilimde çoğu çalışmanın başlangıç noktası, araştırmacının mevcut kuramdan ve açıklamalardan tatmin olmamasıyla başlar. Başkalarının çalışmalarını okuyan bir araştırmacı insan davranışlarını, örneğin insanların kişisel konularda neden daha bencil davrandıkların gibi, daha iyi açıklayacağını düşünür. Daha geniş bir örnek verecek olursak insanların tutumlarını değiştirme nedenlerini açıklayan temel kuramlardan biri olan davranışçılık 1950’lerde psikolog Leon Festinger’i tam anlamıyla tatmin etmiyordu. O da bu durum üzerine insanların tutumlarını ne zaman ve nasıl değiştirdikleri üzerine belirli öngörüleri olan yeni bir yaklaşım geliştirmeye başlayacaktı. Bu yaklaşıma ise daha sonra çelişki kuramı ismini verecekti. Bunun yanı sıra başka araştırmacılarda Festinger’in elde ettiği bulguların getirdiği açıklamalardan tatmin olmayacak ve diğer olası açıklamaları tespit etmek için başka araştırmalar başlatacaklardı.
Başka disiplinlerdeki bilim insanları gibi, sosyal psikologlarda sürekli yeni kuramlar geliştirme süreci içindedirler. Bu sürede izlenen yol ise, bir kuram öne sürülür, kuramın dayandığı belirli hipotezler tespit edilir, elde edilen sonuçlara göre kuram gözden geçirilir ve yeni hipotezler üretilebilir.
Kişisel Gözlemlere Dayalı Hipotezler
Sosyal psikolojinin ilgi alanı, günlük hayatta karşılaştığımız olaylardır. Araştırmacılar genellikle kendi yaşamlarında ya da başka insanların hayatlarında kendilerine ilgi çekici, sıra dışı ve merak uyandıran bir şeyi incelerler. Bu olayın nedenleri hakkında bir kuram oluştururlar. Daha sonra ise bu kuramı sınamaya yönelik bir çalışma tasarlarlar.
Araştırmacılar genelde, ilk bakışta mantığa aykırı gelen bir önseziden yola çıkarlar. İster bir kuramdan isterse önceki araştırmalardan ya da gündelik hayatın gözlenmesinden yol çıkalım, bir araştırmacı bir hipotez oluşturduktan sonra bu hipotezin doğru olup olmadığını nasıl anlayabilir?
Bilimde dayanaksız yani kanıtlanamayan görüşlerin bir hükmü yoktur. Araştırmacının da bir hipotezi test etmesi için veri toplaması gerekmektedir.
