Rehberlikte
bireyi tanımak için birçok yöntem kullanılmaktadır. Bu yöntemler aşağıda kısa
şekilde açıklanaraktan sunulmuştur. Rehberlikte bireyi tanıma teknikleri:
A. TEST TEKNİKLERİ:
- PERFORMANS TEKNİKLERİ: Bu teknikler
bireyin performansı göz önünde bulundurularak kullanılan tekniklerdir. Bunlar:
- Yetenek Testleri: Yetenek her insanda olan bir
özelliktir. Yetenek doğum ile birlikte bireyde var olur. Yetenekler doğuştan
gelir ve fark edilirse, geliştirilirse ortaya çıkar. Çoğu insanın yetenekleri
bilinemediği için yok olup gitmektedir, körelmektedir.
- Başarı Testleri: Adından da anlaşılacağı gibi
kişinin bilgisini ölçmeye yönelik yapılan testlerdir. Bir birey neyi ne kadar
biliyor bu testler sonucu ölçülür ve bireyin öğrenmesi bu şekilde
deÄŸerlendirilir.
- DAVRANIŞ TESTLERİ: Bu testlerde
bireylerinin bir duruma karşı davranışları değerlendirilir.
- İlgi Envanterleri: Bir bireyin neden
hoşlandığını, neye karşı daha fazla ilgili olduğunu belirlemek için yapılan
testlerdir. Birey kendi istekleri doğrultusunda kendi ilgilerine yönelik
davranışları sergiler.
- Tutum Ölçekleri: Tutumu en kısa şekilde
tanımlayalım. Tutum bir bireyin olaylara karşı sergilediği davranışlardır.
Bireyin düşünüşü sonucu ortaya çıkan durum tutumdur.
- Değer Ölçekleri: Değer ölçekleri bireyin
davranışlarının gerçekleşme nedenini ortaya koyar. Meslek seçiminin esas
nedenini sorgulamak değer ölçekleri içinde yer almaktadır.
- KiÅŸilik Testleri: KiÅŸilik testleri bir bireyin
analizini yapabilmek için uygulanır. Kişilik bir bireyi oluşturan hal, hareket,
durum, vs. gibi birçok özelliği kapsamaktadır.
B. TEST DIÅžI
TEKNİKLER:
- GÖZLEME DAYALI TEKNİKLER:
- Gözlem: Gözlem bir durum üzerinde
araştırma yapılması halidir ve bir bireyin izlenmesi durumudur.
- Olay Kaydı ( Anekdot ya da Vak’a
Kaydı ) : Bir
olay olurken ya da çok yakın zamanda o olayın kayıtlara geçirilmesine olay
kaydı denilir. Olay kaydının en önemli özelliği nesnelliğinin fazla oluşudur.
- Gözlem Listesi: Gözlem listesinin diğer adı
kontrol listesidir. Liste oluşturulup var ya da yok işaretlemesi yapılarak bir
durumun gözlemlenmesi ve kayıtlara geçirilmesidir.
- Kayıt Çizelgesi: Bireylerin belli özellikleri
belirlenerek bunların kayıtlara alınması işlemidir.
- Derecelendirme Ölçekleri: Bir bireyde bulunan özelliklerin
gözlemlenmesidir ve bu özelliklerin dereceli bir şekilde kayıt altına
alınmasıdır.
- BİREYİN KENDİNİ ANLATMASINA DAYALI
TEKNİKLER:
- Otobiyografi: Otobiyografi bilindiği üzere
bir bireyin kendisini yazılı olarak anlatmasıdır. Bu şekilde kullanılan teknik
otobiyografi tekniÄŸidir.
- Mülakat ( Görüşme ) : İkili olarak yapılan
konuşmalar ve kayıt tutmalardır. Mülakat oldukça geniş şekilde kullanılabilme
özelliğine sahiptir. Örneğin; öğretmen ve öğrencisi mülakat yapabilir ve
öğrencinin kendisini anlatmasına yardımcı olabilir.
- Arzu Listesi: Bir bireyin isteklerini
belirlemek amacıyla kullanılan listelerdir. Bu teknik oldukça güzel bir
tekniktir ve ilkokul döneminde yaygın olarak kullanılır. Okul öncesi dönemde de
çok tercih edilmektedir. Çocukların hayallerini ortaya çıkarabilmek adına
oldukça başarılı bir teknik olduğu düşünülmektedir.
- Zaman Çizelgesi: Bu tekniğe kısaca zaman
yönetimi çizelgesi de diyebiliriz.
- Anket: Genellikle bilgi toplamak
amacıyla kullanılan tekniktir.
- Problemleri Tarama Listesi: Bireylerin problemleri
neler? Bunları belirlemek için yapılan listedir.
- Öğrenci Tanıma Forumu: Bir öğrenci ile ilgili
bilgilerin tümünün yer aldığı formdur. Örneğin; aile, sağlık, eğitim, vs. gibi
bilgiler bu formda mevcuttur.
- Kime Göre Ben Neyim? : Bu teknik ile birey
başkaları tarafından ne şekilde görüldüğünü anlatmaya çalışır.
- BAŞKALARININ DÜŞÜNCELERİNE DAYALI
TEKNİKLER:
- Kimdir Bu? : Bu teknikte kiÅŸilere ait
özellikler yazılır ve bireylerin bu özelliklere kimi yakıştırdıkları ölçülür.
Böylelikle bir bireyin hangi özelliği ile tanındığı ortaya çıkar.
- Sosyometri: Sosyometri grup içinde
bireylerin algılanışıdır. Bir grubun içindeki ilişkiyi belirlemek için
sosyometri tekniğini kullanmakta fayda vardır.
- Sosyal Uzaklık Ölçeği: Bu teknikte bireyler
arasındaki uzaklık ölçülür. Bireylere grup içinde en uzak gördüğü kişi
söylettirilerek ölçüm yapılır.
- ETKİNLİĞE DAYALI TEKNİKLER:
- Psikodrama: Bireyin ruhsal oyun
oynamasıdır. İç dünyası ile ilgili her şeyi oyun yardımıyla anlatmasıdır.
- Rol Oynama: Rol oynama ile hedeflenen en
önemli durum empati yeteneğinin geliştirilmeye çalışılmasıdır.
- Sosyodrama: Toplumsal bir durumun drama
ile anlatılması tekniğidir.
- Oyun Terapisi: Çocuklara oyun ile
güzellikler sunmak, onları rahatlatmak için uygulanan tekniktir.