TIBBÄ° MÄ°KROBÄ°YOLOJÄ° ANABÄ°LÄ°M DALI
Mikrobiyoloji genel olarak, çıplak gözle görülmeyen
mikroskobik canlıları yani mikroorganizmaları inceleyen ana bilim dalıdır. Mikroskobik
canlılar mikroorganizma veya mikroplar olarak
adlandırılırlar ve tek hücreli canlılardır. Mikrobiyoloji bu canlıların fonksiyonlarını, anatomik, biyolojik ve genetik
yapılarını, şekillerini,
metabolizmalarını, çoğalma yollarını, fiziksel ve kimyasal etkilere
gösterdikleri tepkileri, çevre ortamındaki yoğunlularını, sınıflandırılmalarını
insan ve çevre ile olan
iliÅŸkilerini inceler.
Mikroorganizmalar
pek çok bilim dallarını ilgilendirdiğinden bunları inceleyen bir bilim dalı
olan mikrobiyoloji de uygulama alanlarına göre farklı adlar alır. Mikrobiyoloji
içerisinde uygulama alanlarına göre ziraat mikrobiyolojisi, veteriner mikrobiyolojisi, gıda mikrobiyolojisi, deniz
mikrobiyolojisi, çevre mikrobiyolojisi, toprak mikrobiyolojisi, orman mikrobiyolojisi gibi değişik bilim
dalları oluşmuştur. İşte tıbbi mikrobiyoloji veya diğer adıyla klinik
mikrobiyoloji, tıp alanında kullanılan mikrobiyoloji biliminin
adıdır.
Tıbbi
mikrobiyoloji kısaca, mikroorganizmaların insanlar üzerindeki etkileri, insanda
oluşturdukları hastalıklar ve bu hastalıkların tanı ve tedavi yollarıyla
ilgilenen bir bilim dalıdır.
Temel Bilimlerde
içerisinde yer alan tıbbi Mikrobiyoloji veya klinik
mikrobiyoloji bir klinik laboratuar branşı
olup, insanlarda enfeksiyon hastalıkları
olarak adlandırılan çeşitli hastalıkları oluşturan mikroorganizmaları ve bu
mikroorganizmaların hangi antibiyotiklerle veya ilaçlarla tedavi
edilebileceğini inceleyen bilim dalıdır.
Tıbbi mikrobiyoloji uzmanları hasta muayenesi
yapmazlar, laboratuar çalışması yürütürler. Tıbbi mikrobiyoloji uzmanları, kendilerine gönderilen
klinik örnekler üzerinde yaptıkları laboratuar çalışması ile hastalığı
(enfeksiyonu) ortaya çıkaran etken mikrobun ne olduğunu ve bu etkenin hangi
antibiyotiklere karşı duyarlı olduğunu belirleyip, bu durumu hastayı tedavi
eden hekime rapor ederler.
Tıbbi mikrobiyoloji uzmanlarının görevleri:
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji anabilim
dalında rutin mikrobiyolojik laboratuvar
çalışmaları yanında enfeksiyon hastalarının tedavileri de yapılmaktadır.
Enfeksiyon
hastalıkları tüm dünyada en sık görülen hastalıklardandır. Bu hastalıklar bakteri, virüs, mantar gibi
çeşitli mikroorganizmaların vücuttaki enfeksiyonları sonu meydana gelirler. Geri kalmış ülkelerde bu hastalıklar
daha yaygın görülür ve çoğunlukla ölümle neticelenir.
Enfeksiyon hastalıkları genellikle ateş, üşüme, titreme, halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, ağrı, bulantı, kusma gibi belirtiler verir. Bazı enfeksiyon hastalıklarında bilinç bozuklukları, ishal, kabızlık, eklem ağrıları, vücutta döküntüler ve kızarıklıklar, öksürük, sarılık gibi belirtiler de olabilmektedir.
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji anabilim dalı tarafından teşhis, takip ve tedavisi yapılan bazı hastalıklar aşağıda listelenmiştir:
Çoğu enfeksiyon hastalıkları için aşılama ile korunma programları geliştirilmiştir.
Önemli yaygın olarak rastlanan bazı enfeksiyon hastalıklarının etmenleri:
Hepatit
A, Hepatit B ve Hepatit C: Hastalıklarının etmeni virüstür ve aynı adlarla
anılırlar (Hepatit A virüsü gibi). Bu hastalıklar karaciğerde iltihaplanma
yaparlar.
Tüberküloz
(verem) hastalığının etmeni Micobacterium tüberculosis (M.Tbc) olarak bilinen
bir bakteridir. Bu hastalık akciğerlerde görülür.
AİDS hastalığının etmeni bir virüstür. HIV virüsü olarak bilinir. Hastalık adını, İngilizce Acquired Immuno Deficiency Synrome kelimelerinin baş harflerinden almıştır. Bu kelimeler virüsün ortaya çıkardığı rahatsızlığı yani hastalığı tanımlar. HIV virüsü hastalarda bağışıklık sistemini (immuno system) çökerterek vücudu savunmasız bırakmaktadır.
Uzmanlık eğitimi:
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanlığı: Enfeksiyon
Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanı olabilmek için 5 yıl ihtisas yapmak
gerekir. Ancak Tıbbi Mikrobiyoloji uzmanları ayrıca Enfeksiyon Hastalıkları ve
Klinik Mikrobiyoloji uzmanlığını tamamlamak isterlerse bu alanda 3 yıl ilave
bir ihtisas yapmaları yeterli olmaktadır.
Tıbbi Mikrobiyoloji: Tıbbi Mikrobiyoloji uzmanı olabilmek için 4
yıl ihtisas yapmak gerekir.
18/7/2009 tarih ve
27292 sayılı resmi gazetede yayımlanan Tıpta ve Diş hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi
Yönetmeliği hükümlerine göre veteriner, eczacı ve kimyager olanlar, tıbbi mikrobiyoloji alanlarında TUS’ta
başarılı olmaları kaydıyla uzmanlık eğitimi yapabilmektedirler.