Hind Deniz Seferleri      1538 – 1553

     Kanuni sultan Süleyman (1520 – 1566)  Osmanlı tahtına oturur oturmaz batı ağırlıklı fetih politikasına baÅŸladı. Babası Yavuz’un aksine onun amacı, tüm Avrupa’yı fethetmekti. Kanuni Macaristan’ı aldıktan sonra Dünyanın dört bir yanında at koÅŸturmaya baÅŸladı. Avusturya’ya diz çöktürdü, Fransuva’yı kurtardı, Macaristan’ı kendine baÄŸladı, Ä°ran vilayetlerini ele geçirdi. Irak topraklarını kendi eyaleti yaptı. Gücünün doruÄŸundayken canını sıkan geliÅŸmeler yaÅŸanmaya baÅŸladı. Hind sahillerindeki Müslüman devletlerden yardım çığlıkları duyuluyordu. 16. yüzyılda CoÄŸrafi keÅŸiflerin en tantanalı olduÄŸu dönemde Portekizliler Hind sahillerini adeta arka bahçeleri yapmışlardı. Portekizlilerin, Hind Okyanusu sahillerinde bulunan Müslüman ÅŸehirleri yaÄŸmalaması, Memlukların bu yaÄŸma hareketlerine sessiz kalması Kanuni’yi derinden üzüyordu. Gücerat Devleti sürekli elçiler yollayarak Portekizlilerle baÅŸa çıkamadıklarını, Ä°slam dünyasının lideri konumundaki Kanuni’nin kendilerini kurtarması gerektiÄŸini dile getiriyorlardı. Kanuni divanını topladı ve Hind seferine çıkmaya karar verdi.

Hind Deniz seferlerinin Nedenleri

• Hint Denizinin Portekiz’in eline geçmesi
• Gucerat devletinin ve yerel Müslüman devletlerin yardım istekleri
• Portekiz korsanlarının Müslüman tüccarların gemilerine saldırması
• Hicaz Bölgesinin tehlike altında olması

Hind Deniz Seferi Rotası

     Aslında Osmanlı Devleti’nin, Akdeniz’de gerçekten büyük bir deniz filosu bulunmaktaydı. Ancak bu gemileri Akdeniz’den Kızıldeniz’e geçirmek[1] oradan da Hindistan’a gitmek imkânsızdı. Bu nedenle SüveyÅŸ tersanelerinde gemi yapımına baÅŸlandı.

Hind Deniz Seferlerinin GeliÅŸimi

     Osmanlı donanması, Hindistan’a toplamda 4 sefer düzenledi. 1. sefer Hadım Süleyman PaÅŸa komutasında, 2. Sefer Piri Reis Komutasında, 3. Sefer Murat Reis Komutasında, 4. Sefer Seydi Ali Reis Komutasında yapıldı.

1.      Sefer Hadım Süleyman PaÅŸa

Bu seferde Süveyş’te yapılan 76 gemi ile yola çıkıldı. Hadım Süleyman PaÅŸa Yemen ve Aden bölgesinin bir kısmını fethettikten sonra Gucerat Devleti sınırlarına gitti. Ancak Gucerat Beyi ölmüş yerine oÄŸlu geçmiÅŸti. Yeni Gucerat Beyi ise Portekizlilerle anlaÅŸmışt.ı Dolayısıyla bu sefer boÅŸ yere yapılmış oldu. Askerin maneviyatı bozuldu, kuÅŸatılan Portekiz kaleleri alınamadı.  Hadım Süleyman paÅŸa azledildi.

2.      Sefer Piri Reis Seferi 

     Bu seferde Piri Reis 90 yaşına yaklaÅŸmıştı. Gerçekten parlak bir Kaptan-ı derya idi saygı görüyordu. Ancak bu sefer onun sonunu hazırlayacaktı. Seferin amacı Kızıldeniz’deki Portekiz etkinliÄŸini bitirmekti.  Sefer amacına ulaÅŸtı. Kızıldeniz’den Portekizliler atıldı. Hürmüz adası da fethedildi. Fakat Piri Reis, Portekiz’in büyük bir donanma ile baskına geldiÄŸini duyunca, 3 gemiyi yanına alarak, baÅŸkente dönmeye karar verdi. Onun bu kararı idam edilmesine neden oldu. Bu sefer esnasında ÅŸu anki Ä°ran yönetiminde bulunan ve stratejik öneme haiz Hürmüz boÄŸazı kontrol altına alınmıştı.

 3.      Sefer  Murat Reis 

     Murat Reis de Portekizlilere karşı üstünlük saÄŸlayamadı. Piri Reis’in bıraktığı donanmayı geri getirme görevini baÅŸaramadı ve o da Hadım Süleyman PaÅŸa gibi azledildi. 

4.      Sefer  Seydi Ali Reis 

     Son Hind Kaptanı Seydi Ali Reis oldu. Nispeten baÅŸarı saÄŸlayan Portekizlilere galebe çalan  Seydi Ali Reis, Murat Reis’in alamadığı donanmayı körfezden çıkarmayı baÅŸardı ancak Umman bölgesinde aşırı fırtına onu Hindistan sahillerine attı. Bu arada iki Portekiz donanmasını da savuÅŸturmayı baÅŸarmıştı. Düşmanı yenen, fırtınaya yenilen kaptan Hindistan sahillerine güç varabildi. Denizden dönme ümidi kalmayan kaptan, askerlerinin bir kısmını Hindistan'da bırakarak, Yeni Delhi Sultanlığı ve Gücerat Devleti’nin ihsanlarıyla kara yolundan Ä°stanbul’a dönmeyi baÅŸardı. Hindistan – Ä°stanbul yolculuÄŸu esnasında başına gelenleri de Miratül Memalik adlı eserinde yazdı.

     Hind Deniz Seferleri baÅŸarılı olamadı. Sonradan bir sefer daha yapıldı. Bu seferin amacı Açe Sultanına yardım etmekti, ancak bu seferdeki görevli gemiler, ÖzdemiroÄŸlu Osman PaÅŸa’nın fethettiÄŸi Yemen bölgesinde çıkan isyanı bastırmakta kullanıldılar.

Hind Deniz Seferleri Neden Başarısız Oldu?

·         Osmanlı gemilerinin Süveyş’te çok dikkatli yapılmaması

·         Gemilerin okyanusa dayanıksız olması

·         Yardım isteyen devletlerin Osmanlı donanmasına yardım etmemesi

·   Kazanmaya ve ganimet almaya alışkın Osmanlı askerinin, sefer sonunda eline bir ÅŸey geçmeyeceÄŸini bilmesi ve durumun askerin isteÄŸini kırması

·         Portekiz donanmasının çok güçlü olması

·         Bölgenin Osmanlı komutanları tarafından çok iyi tanınmaması

·         Bazı komutanların yanlış stratejileri

 
     Hind Deniz Seferleri BaÅŸarısız olsa da klasik dönem Osmanlı hâkimiyet anlayışının bir göstergesi olarak takdire ÅŸayan bir seferler dizisidir. Yemen bölgesinin ve Afrika’nın ortalarına kadar Osmanlı hâkimiyetinin yayılmasını saÄŸlamıştır.