URARTULAR (M.Ö. 860 – M.Ö. 580)

Başkentleri Van yani Tuşpa olan Urartular milattan önce 7. ve 8. yüzyıllarda Van Bölgesinde yaşamışlardır. İran ve Irak’ın bir kısmınıda içine alan Urartu İmparatorluğu,  İskit akınlarıyla zayıflamış Med’lerin saldırısıyla da yıkılmıştır. Urartular Asur çivi yazısı kullanmışlardır. Asur çivi yazısı çözüldüğü için Urartuların yaşayışları, kralları ve tanrıları hakkında oldukça geniş malumata sahip olabiliyoruz. Urartu tarihi hakkındaki bilgilerimizin önemli bir kısmını da Asur kaynaklarından öğreniyoruz. Çünkü Asur kaynakları Urartu ülkesine sık sık seferler düzenlendiğini tafsilatlı bir şekilde yazmışlardır. Hatta bir tablette Asur kralının ağzından “Urartu ülkesini baştan sona yok ettim ekinlerini ve ağaçlarını yaktım” şeklinde ifadeler bulunmaktadır.

“Doğunun Kılıç Ustaları At Ustaları Mimarları”

          Urartular, belki de Anadolu medeniyetleri içinde en gelişmiş mimariye, maden işlemeciliğine sahiptiler. Üstelik en güzel atlar, Urartu ülkesinde yetiştiriliyordu. Urartuların, hala Van bölgesinde dimdik ayakta duran kaleleri mevcuttur. 80 km uzunluğunda bir su kanalı yapan Urartular mimaride bu kadar gelişmelerini etkileşime açık bir coğrafyada olmalarına borçludurlar… Büyük Ölçüde Asurlardan ve Kuzey Suriye’den etkilenen Urartular’un sanat yapısında Hitit İzleri de görülmektedir.

           Çok tanrılı din sistemine sahip olan Urartuların en büyük tanrısının adı Haldi’dir.

Haldi İçin Kuban Edilen Çocuklar

Yapılan araştırmalar Urartular’ın tanrıları Haldi için çocuk kurban etiklerini de göstermiştir. Kazılarda ortaya çıkan yakılmış oğlak ve inek kemiklerinin arasında çocuk kemiklerinin de bulunması Urartularda insan kurban etme geleneği olduğunu gösterir niteliktedir. Ayrıca çocuk kurban etmeyle ilgili bir tane de tablet bulunmaktadır. Urartuların kestikleri kurbanların kanları kanallar vasıtası ile tek bir noktada toplanıyordu. Birçok tanrısı bulunan Urartular, hangi tanrı için ne kadar kurban kesileceğini bile belirlemişlerdir.

Urartu Krallarının Kronolojik Sıraya Göre Listesi: 

• Aramu
  MÖ 860 – MÖ 840 

• I. Sardur
  MÖ 840 – MÖ 830 

• İspuini
  MÖ 830 – MÖ 810 

• Menua
  MÖ 810 – MÖ 780 

• I. Argisti
  MÖ 780 – MÖ 760 

• II. Sardur
  MÖ 760 – MÖ 730 

• I. Rusa
  MÖ 730 – MÖ 713 

• II. Argisti
  MÖ 713 – MÖ 685 

• II. Rusa
  MÖ 685 – MÖ 645 

• III. Sardur
  MÖ 645 – MÖ 625 

• Erimena
  MÖ 625 – MÖ 605 

• III. Rusa
  MÖ 605 – MÖ 590 

• IV. Sardur
  MÖ 590 – MÖ 580