UyuÅŸma yanlılığının en enteresan yönlerinden biri de uygulamada ortaya çıkan eÅŸitsizliktir. BaÅŸka insanların davranışları hakkında içsel nedenler bulma eÄŸilimimiz ağır basarken, kendi davranışlarımıza açıklık getirmek için kendimize bakmak yerine duruma bakarız.

                Bu durum ise ilginç bir yükleme ikilemini ortaya koymaktadır. Aynı davranış, bu davranışı gözlemleyen birisinde o davranışa olan yatkınlığın ortaya çıkardığı yüklemeleri tetiklerken, davranışı sergileyen kiÅŸide durumsal yüklemeleri harekete geçirebilir. Bir örnekle açıklamak gerekirse, parkta çocuÄŸunu azarlayan bir anne gördüğünüzü düşünün. Hemen o kadının kötü ve acımasız bir anne olduÄŸunu düşünüyorsunuz. Öte yandan, anne ise sergilediÄŸi davranışı hakkında düşünürken bunu çocuÄŸunu korumak isteÄŸinden kaynaklanan kaygı ve strese baÄŸlamaktadır.

                Yukarıda bahsettiÄŸimiz yüklemelerdeki bu farklılık aktör/gözlemci farkı olarak adlandırılır. Bu farkı kısaca tanımlamamız gerekirse, baÅŸkalarının davranışlarını yatkınlığa baÄŸlı nedenlerle açıklarken kendi davranışlarında duruma baÄŸlı etmenlerin rolüne odaklanmak ÅŸeklinde açıklayabiliriz.

                Bir baÅŸka güzel örnek ise, Ann Landers’e yazılan mektuptur. Mektubu yazan kiÅŸi kendi yaÅŸamını etkileyen ve davranışlarını ÅŸekillendiren dış güçler üzerinde odaklanmaktadır. Ona zarar veren bir iliÅŸkiyi bitirememesine neden olan ÅŸeyi kendi içinde olan nedenlere baÄŸlamak yerine kendi dışındaki etmenlere odaklamaktadır. Ancak Ann Landers bu mektubu güçlü bir içsel yüklemeyle yanıtlıyor. KiÅŸinin iliÅŸkisinin sorunlarının kaynağında annesinin iliÅŸkiyi onaylamamışı deÄŸil kendisi olduÄŸunu gösteriyor. Bu örnekten de aklınıza gelebileceÄŸi gibi, aktör/gözlemci farkı insanlar arasında uyuÅŸmazlıklara sebep olabilir. Bu durumda hemen aklımıza bir soru gelmektedir. Peki neden kimi zaman aktörler ve gözlemcilerin yaptığı yüklemeler birbirlerinden bu kadar keskin bir ÅŸekilde ayrılıyor?

                Bu sorunun cevabını vermek için yeniden algısal belirginlik kavramını kullanabiliriz. Daha önce de bahsettiÄŸimiz gibi nasıl ki baÅŸkalarının davranışlarını durumdan daha çok fark ediyorsak, kendi durumumuzu davranışlarımızdan fark edebiliriz.  Hiçbir insan ömrü boyunca kendini sürekli gözlemleyecek kadar bencil ya da ben merkezli olamaz. Dışarıdaki hayata bakarlar.  Çünkü bizim için belirgin olan ÅŸeyler baÅŸkaları, nesneler ve meydana gelen olaylardır.

                Kendimize o kadar çok dikkat etmeyiz. Bunun sonucunda ise, aktör/gözlemci bir davranışa neyin sebep olduÄŸunu düşünürken insanlar kendilerine en belirgin ve fark edilebilir görünen bilgileri tercih ederler.

                Aktör/gözlemci farkının kaynağında aslında baÅŸka bir neden daha gizlidir. Bu nedense aktör/gözlemci farkında bilginin ulaşılabilirliÄŸinin rolüdür. Kısaca açıklamak gerekirse, aktörler hayatları boyunca nasıl davrandıklarını bilirler, o sabah baÅŸlarından geçen olayı da bilirler. Davranış ve durumlarının zaman içerisinde gösterdiÄŸi benzerlik ya da farklılıkları gözlemcilerden daha iyi fark ederler. Kelley’in deyiÅŸiyle, aktörlerin kendileri hakkındaki tutarlılık ve ayırt edici bilgileri gözlemcilere göre daha fazladır.

                Yüklemeler yaparken zihinsel kısa yolların yanı sıra istek, gereksinim ve umutlarımızda belirleyici bir rol oynamaktadır.