Günlük yaşantımız
telefonla iletişimimizde olduğu gibi, belirgin bazı sıra dışı durumlar
haricinde çok kanallı sosyal iletişimden meydana gelir. Olağan bir durumda,
farklı inanlarla iletişim haline geçtiğimizde ya da onları izlerken bir hayli
sözel olmayan iz söz konusudur.
Dane Archer ve
Robin Akert çok kanallı sözel olmayan kod çözmeyi
araştırmak için, reel yaşamdaki yorumlama durumu ile oldukça birbirine benzer
bir sözel olmayan iletişimde kod çözme işi ortaya çıkardılar. Sosyal Yorumlar Görevi (SYG) kamera görsellerinde normal
olarak gerçeğe dönüşmüş 20 tane sözel olmayan hareket sahnesi kapsıyordu. Bu
sahnelerde oyuncuların aksine reel yaşamdan insanlar oynuyordu ayrıca
söyledikleri de senaryo olmamakla birlikte, reeldi. Sahneler bir dakikayı
kapsıyordu ve seyirciye reel olan iletişimden bir parça veriyordu. Tüm
sahnelerin bitiminde seyirciye sahnedeki insan grupları ve ya birbirleriyle
ilişkileri ile ilgili bir sual yöneltiliyordu. Bir örnekle açıklayacak olursak;
iki bayan bir sahnede iki çocukla oynarken
görülüyordu. Seyirciye, “bu bayanlardan hangisi çocuğun annesidir?” şeklinde bir soru yöneltiliyordu. Tüm
sahnelerde kesin bir gerçeklik ölçütü vardı, örneğin bundan sesli bir biçimde
bahsetmiyorlardı; hem de kadınların söz konusu yorumlama sorusunun sahne ile
bir ilişkisi olup olmadığından da haberleri yoktu.
Tüm bu sahnelerde gerçek cevabı
anlamak için, seyircinin hem sahnede bulunan insanların sözel olmayan
hareketlerine karşı dikkatli olması hem de tüm bu davranışları yorumlaması gerekmekteydi.
Denekler gerçek cevabı bulabilmek için, birkaç adet
değişik çok kanallı sözel olmayan iletişim kanalını
kullandıklarını bildiriyordu. Bir örnekle açıklayacak olursak, bebeğin öz
annesinin bebeği ile konuşurken kullandığı ses tonunu öteki annenin ses tonu
ile kıyaslamışlardı. Anne olmayan kadının bebeği tutarken vücudunun halini ve
duruşunu ön plana almışlardı. Göz teması izlerine, çoğunlukla da bebeğin
gerçek annesi ile kurduğu göz temasına karşın, annesi olmayan kadınla kurduğu
göz temasına dikkat çekmişlerdi; doğal
olarak gerçek annenin bebeğine temasını, anne olmayan kadının teması ile
karşılaştırmışlardı.
Kısaca açıklamak gerekirse; insanların davranışlarını, hislerini ve de farklı karakter yapılarını da kapsamakta olan sözel olmayan hareketlerine bakarak insanlarla ilgili pek çok şey öğrenebiliriz. Sözel olmayan hareket bizlere pek çok veri sunar ve ayrıca belirtmek gerekirse bu bilgileri kişilerle alakalı genel izlenimlerimizi ve ya teorilerimizi hazırlarken kullanırız. Diğer bir yandan, sözel olmayan ipuçları sosyal algının sadece başlangıç evresidir.