HacıbektaÅŸ Veli Müzesi, ilk olarak HacıbektaÅŸ Dergâhı Müzesi adı ile NevÅŸehir’in HacıbektaÅŸ ilçesinde, Hacı BektaÅŸ Dergahı, diÄŸer bir adı ile Pir evi Külliyesinde, 1964 yılında hizmete açılmıştır. Bu bina saÄŸdan sola 3 adet sıralı avludan oluÅŸmuÅŸtur. Müzeye saÄŸdaki Cümle Kapısı’ndan girilir.

Birinci Avlu

                Tahkimat duvarı ile çevrili olan bu avlunun içerisinde, Osmanlı döneminin klasik evresine tarihlenen kesme taÅŸlardan imal edilmiÅŸ bir çeÅŸme bulunur. Avlunun solunda ise eskiden konukların ağırlandığı evler bulunur. Birinci avludan kemerli bir kapı ile ikinci avluya geçilir.

Ä°kinci Avlu

                Bu avluya giriÅŸte ilk olarak bir yazıtı olan dikdörtgen ÅŸekilli havuz dikkat çeker. Havuzun hemen saÄŸ tarafında ise bir niÅŸ içerisinde, mermerden imal edilmiÅŸ aslan heykeli olan çeÅŸme görülür.

                Bu avluya aynı zamanda Dergâh avlusu da denir. Burada altlı üstlü odalar bulunur. Bu odalarda dergahın günlük ekmek ve yemeklerinin yapıldığı arÅŸivlere geçen bilgiler arasındadır. Bu evlerde matbah ocakları ile eÅŸyaları, BektaÅŸiler tarafından kutsal olarak görülen karakazan teÅŸhir edilmektedir.

                Avlunun solundaki odalara ise Meydanevi adı verilir. Buralarda eskiden BektaÅŸi ayini yapıldığı bilinmektedir. Bu odanın giriÅŸinde Meydantaşı görülür. Meydan odasını yüksek bir kubbe örtmüş, bu sayede gök sembolize edilmiÅŸtir. Bu odada ocak, postlar, taht gibi eÅŸyalar bulunmaktadır. Bu ve yanındaki odalarda, halı, eÅŸsiz güzellikteki iÅŸlemelere sahip olan seccadeler ile el iÅŸleri ve giysiler sergilenmektedir. Meydan odasının hemen üst katı ise müze kütüphanesi olarak faaliyet göstermektedir.

Mescit

                Ä°kinci Avlunun sonunda yer alan bu Mescit, Sultan 2. Mahmut zamanında yaptırılmıştır. Tek kubbesi ve minaresi olan mescit günümüzde halen daha ibadete açık durumdadır.

Üçüncü Avlu

                Bu avlunun batı tarafında Dedebaba Türbesi ile Balım Sultan Türbesi, kuzey yarafında da Hacı BektaÅŸ-ı Veli Türbesi bulunmaktadır.

                Hack BektaÅŸ Türbesine üç kemerli görkemli bir kapıdan girilir. GiriÅŸten sonra saÄŸ ve sol taraflarda dergahta yetiÅŸmiÅŸ bazı kimselerin lahitleri görülür. Dergahın en eski odalarından birisi olan Çilehane’ye ise türbenin sonundaki koridordan geçilerek ulaşılır.

                Koridordan biraz daha ilerleyince üzeri yine kubbe ile örtülü Kırklar Meydanı’na girilir. Buranın Kanuni Sultan Süleyman tarafından imar edildiÄŸi bilinmektedir. Bu bölümdeki vitrinlerde dergah eÅŸyaları, BektaÅŸi levhaları ve eÅŸsiz güzellikteki ÅŸamdan ve kandiller teÅŸhir edilmektedir.

Balım Sultan Türbesi

                BektaÅŸi inanışında ikinci Pir olarak bilinen ve dergahın örgütlenmesi konusunda büyük çalışmalar yapan Hızır Bali’ya ait türbeye üçüncü avlunun aÅŸağısındaki bölüden ulaşılır. Piramit külahlı kümbetler ÅŸeklinde yapılmış olan türbenin üç kemerli bir eyvanı bulunur. Bu eyvandan küçük bir kapı ile Balım Sultan’ın türbesinin olduÄŸu odaya girilir.