Ä°stanbul’un sahip olduÄŸu kolosal boyutlardaki mimari eserlerin çoÄŸunu, Osmanlı Devleti'ne bu ÅŸehrin baÅŸkentlik yapmış olmasından dolayı saraylar ve saray köşkleri oluÅŸturmaktadır. Daha önceki bir yazımızda Topkapı Sarayı ve Topkapı Sarayı Müzesi hakkında detaylıca bilgiler vermiÅŸtik. Bu yazımızda da Dolmabahçe Sarayı mimarisi ile Dolmabahçe Sarayı Müzesi hakkında bir takım bilgiler vermeye çalışacağız.

                Fatih Sultan Mehmet, Ä°stanbul’u fetih ettikten sonra bugün Beyazıt’ta bulunan Ä°stanbul Ãœniversitesinin rektörlük binasının bulunduÄŸu yerde ilk sarayını yaptırmıştı. Daha sonra 1475 ile 1478 yılları arasında, Saray Burnu’nda yapılan saraya taşındı. Bu yeni saray, daha sonra kapılarından birisinin ismi Topkapı olduÄŸundan dolayı Topkapı Saray’ı olarak anılmaya baÅŸlandı ve Osmanlı PadiÅŸahlarının ve haremlerinin hem evi oldu hem de devletin yönetim merkezi halini aldı.

                Ancak Ä°stanbul’un Halil ve BoÄŸaziçi gibi güzel kıyılarında da yazlık saraylar ve köşkler yaptırılarak buralardan da padiÅŸahların ve haremlerinin faydalanması saÄŸlandı. Kanuni Sultan Süleyman, bugünkü Selimiye Kışlasının bulunduÄŸu yere yaptırdığı Ãœsküdar Sarayı, Aynalı Kavak Kasrı, Sadabad sarayı ve Köşkleri gibi mimari eserler buna örnek olarak sayılabilir.

                1839 yılına gelindiÄŸinde ise, Sultan Abdülmecid, artık eskimiÅŸ ve fonksiyonlarının çoÄŸunu kaybetmiÅŸ olan Topkapı Sarayı’ndan ayrılarak, hem yaz hem de kış aylarında oturabileceÄŸi bir saray inÅŸa ettirmek istiyordu. Bu sarayın yerini de Dolmabahçe olarak seçti. Buradaki koy daha önceki padiÅŸahlar zamanında doldurumuÅŸ, Dolmabahçe adını almıştı. Bu koyda daha önceden yapılmış saray ve köşkler hali hazırdı vardı. Abdülmecid ilk önce BeÅŸik Sarayı’nı yıktırarak buraya 1842 – 1853 yılları arasında Dolmabahçe Sarayı’nı yaptırdı. Saray’ın yapısı ve döşemeleri için yaklaşık dört milyon altın harcanmış ve en az Topkapı sarayı kadar gösteriÅŸli bir saray inÅŸa edilmiÅŸti.

                Dolmabahçe Sarayı, Avrupa etkisi ile yapılmış ve Barok kırması mimari bir üsluba sahip olan bir yapıdır. Dolmabahçe Camii karşısında, çok süslü iki büyük kapısı bulunmaktadır. 17 büyük salonu, 200 odası, Hünkar Dairesi, Muayyede Salonu ve Harem gibi bölümleri bulunur. BayramlaÅŸma gibi törenlerin yapıldığı Muayyede salonunda Ä°ngiltere Kraliçesinin hediye ettiÄŸi dört buçuk tonluk 750 mum taşıyan kristal avize oldukça nadide bir eserdir.

                Dolmabahçe Sarayı yapıldıktan sonraki dönemlerde devletin merkezi olmuÅŸ ve bir çok tarihi olaya ÅŸahit olmuÅŸtur. Ancak Ä°kinci Abdülhamid, bu saraydan ayrılarak Yıldız sarayına taşınmış ve devletin merkezini o saraya çekmiÅŸtir. Daha sonra da Osmanlı Mebusan meclisi toplantılarını bu binada yapmaya baÅŸlamıştır.

                Cumhuriyetin ilanından sonra 1 Temmuz 1927 tarihinde, ilk olarak Ä°stanbul’a gelen Atatürk Dolmabahçe Sarayı’nda misafir edilmiÅŸ; bundan sonraki Ä°stanbul gezilerinde de sürekli olarak bu sarayda ikamet etmiÅŸtir. Daha sonra bu bina, Türk Tarihi Kongresi, Dil Kurultayları gibi Türk milli tarihi açısından oldukça önemli olan kongrelere de ev sahipliÄŸi yapımÅŸtır.

                Muayyede Salonu’ndan sonra geçilen ve denize bakan dördüncü oda, Atatürk’ün hayata gözlerini yumduÄŸu oda olarak, eÅŸyaları ile birlikte o günkü gibi korunmaktadır. Oda, iki kapılı ve dört pencereli bir odadır. Odada Atatürk’ün yattığı karyola, gardırop ve komodin ile oldukça sade bir biçimde döşenmiÅŸtir.

                Atatürk’ün ölümünden sonra Dolmabahçe Sarayı’nın denize bakan 71 numaralı bu odası, olduÄŸu gibi bırakıldı ve müze halini aldı.

                Dolmabahçe Sarayı’na nasıl gidilir?

                KabataÅŸ ile BeÅŸiktaÅŸ sahil kesimi arasında kalan saraya ulaÅŸmak oldukça kolaydır. Deniz yolu ile BeÅŸiktaÅŸ veya KabataÅŸ iskelesine gelindiÄŸinde yürüyerek saraya ulaşılabilir. Ayrıca Taksim meydanından da 1 km, BeÅŸiktaÅŸ Meydanına olan uzaklığı ise yaklaşık 800 metredir. Ä°stanbul’un hemen her yerinden kalkan, BeÅŸiktaş’tan Eminönü veya Taksim istikametine devam eden otobüslerin çoÄŸu sarayın önünden geçmektedir.