Köşkhöyük

                Çanak Çömlekli Neolitik dönemin doÄŸuya doÄŸru gidildikçe karşımıza çıkan yerleÅŸim yerlerinden birisi, NiÄŸde yakınlarındaki Köşkhöyük’tür. Aslında çaÄŸdaÅŸlarına göre biraz küçük bir yerleÅŸim yeri olsa da kazı çalışmalarında gün yüzüne çıkartılan ilginç küçük buluntuları ile oldukça dikkat çekici bir yerleÅŸim alanıdır.

                Höyükte yapılan kazı çalışmalarında açığa çıkan yapı katlarının en altında tamamen taÅŸ örgü sistemi ile yükseltilmiÅŸ ve birkaç kez sıvanmış duvarlar bulunmuÅŸtur. ÇaÄŸdaÅŸları gibi megaron benzeri dikdörtgen planlı, bazen de yuvarlak planlı yapıların ortalarında ele geçen fırın ve tandırların yanında, magazin küpleri, taÅŸ kaplar ve kapı mil taÅŸları yapılan kazılarda gün ışığına çıkartılmıştır. Yapıların bazılarında kerpiçten yapılmış sekiler vardır. Bu sekilerden birisinin üzerinde 24 – 26 yaÅŸlarında öldüğü düşünülen bir kadına ait olan kafatası bulunmuÅŸtur.  Bu kafatası, yumuÅŸak et dokuları kemikten ayrıldıktan sonra kil – alçı karışımı bir madde ile sıvanmış, gözlere siyah taÅŸlar konmuÅŸ, koyu kırmızı renk veren bir aşı boyası ile boyanmıştır. Åžu haliyle bir maske görünümü alan bu kafatası yüksek ihtimalle kült törenlerinde kullanılıyordu.

                Bu kült büyük ihtimalle çaÄŸdaÅŸları yerleÅŸim yerlerinde görülen ata kültü ile alakalıydı. Ataları ile hep bir arada olmak isteyen dönem insanları, böyle bir yol bularak ataları ile birlikte yaÅŸamayı uygun görmüşlerdi. Onların ruhlarının kendilerini koruduÄŸunu ve kendilerine yol gösterdiÄŸini düşünürlerdi.  Bu yerleÅŸmede de ölüler yerleÅŸim alanına bir küp içinde, ya da basit çukurlara gömülürdü.

                Seramik kapları ise el yapımı, siyah ve koyu gri renkte ve monokromdur. Bu kapların en dikkat çekici özelliÄŸi ise boÄŸa, inek, eÅŸek, insan, kaplumbaÄŸa gibi figürler ile kabartmalı bir ÅŸekilde bezenmiÅŸ oluÅŸudur. Bu çevresindeki çoÄŸu yerleÅŸim yerinden Köşkhöyük’ü ayırır. Bunun yanı sıra ana tanrıça kültü burada da devam etmektedir. ÅžiÅŸman ve büyük göğüslü tanrıça figürinleri bol miktarda yapılan kazılarda ele geçmiÅŸtir.

                Alet ve silah teknolojikleri ise çoÄŸunlukla volkanik camdan elde edilmiÅŸ olsa da taÅŸ ve kemikten imal edilen aletleri de kullanmışlardır. Bu aletler, kap kacaklar ile birlikte mezar armaÄŸanı olarak kullanılırken, mermer bilezik, istiridye kolye ve Ana Tanrıça figürinleri diÄŸer mezar armaÄŸanlarındandır.

Tepecik Höyük

                Köşkhöyük ile hemen hemen aynı özellikleri taşıyan gene NiÄŸde yakınlarında bulunan Çiftlik kasabasındaki Tepecik Höyük, 3 yapı katı içermektedir. Bu yapı katlarının en altında taÅŸ temelli yapılar bulunur. Gene dikdörtgen ve kare planlı olan bu yapıların ortalarında tandır ve fırın bulunur. Bunun yanı sıra büyükbaÅŸ hayvanlar ile insanlara ait yüksek kabartmalarla bezenmiÅŸ seramik kaplar da bulunmuÅŸtur.