Sapma kelimesinin farklı anlamları olmakla beraber, toplum bilimindeki sapma kelimesi ile kastedilmek istenen; düzeni oluşturan çoğunluğun dışına çıkan, tepki ya da ceza getiren davranışlara verilen addır.

Toplumun içerisinde sağlanmış bir düzeninin olması gerekir. Bu düzeni sağlamak için belirli değer yargıları, normları ve kontrol mekanizması bulunur. Toplumsal sapma, toplum içindeki birey ve grupların toplum düzenini bozacak şekilde normlar ve değer yargıları dışına çıkmasıdır. Sapma şekli kültürden etkilenerek gerçekleşir. İçinde yaşanılan toplumun gelenek–görenekleri, ahlaki değerleri, ekonomik yapısı ve dini inançları ile ilişki içerisinde gerçekleşir. Bu durumda hangi davranışın sapma olacağı kişiden kişiye ve toplumdan topluma değişir. Yazılı hukuk kurallarına aykırı davranışlar ise her zaman sapma olarak kabul edilir.

Herhangi bir davranışın sapma olarak kabul edilebilmesi için toplumun geneli tarafından kabul edilmiÅŸ olan bir davranışa aykırı olması gerekir. Toplumun geneli tarafından kabul görmemiÅŸ ve düzene etkisi bulunmayan bir davranış hakkında her birey farklı yaklaşımlar sergileyebilir. Böyle davranışlar sapma olarak kabul edilmezler. ÖrneÄŸin; cinayet kötüdür ve toplumun büyük çoÄŸunluÄŸunun düşüncesi bu yöndedir. Cinayet, sapma davranışı ve cinayeti iÅŸleyen kiÅŸi de sapkın olarak tanımlanır. Bir babanın çocuÄŸuna tokat atması kimi bireylerce ciddi ÅŸekilde eleÅŸtirilebilir fakat kimi bireyler de bunu normal görebilir. Bu durumda tokat atma davranışı sapma olarak deÄŸerlendirilemez.  Bu da sapma kavramının yazısız kurallar çerçevesinde göreceli olduÄŸunun bir göstergesidir.

Sapmanın olumlu ya da olumsuz etkileri olabilir. Buna göre toplumsal sapma türleri, olumlu sapma ve olumsuz sapma olarak ikiye ayrılır.

Olumlu sapmalar, toplumun yapısını geliÅŸtirerek toplumun geliÅŸmiÅŸlik seviyesini yükseltme eÄŸiliminde olabilir. Toplum içinden bir birey çıkar, toplumun ekonomisinde, siyasetinde ve yapısında ileri görüşlülüğü ile fikirler üretip uygular. Bu kiÅŸi toplumun genelinden sapmıştır. Fakat onun sapma eÄŸilimi toplumun refah düzeyini, geliÅŸmiÅŸliÄŸini, ekonomik yapısını ve çaÄŸdaÅŸlığını arttırıcı etkiler gösterebilir.  Bu durumda bu kiÅŸinin sapma davranışı olumlu sapma olarak deÄŸerlendirilir. Tarihte pek çok lider kiÅŸilik olumlu sapmalar sergileyerek toplumunun kaderini deÄŸiÅŸtirmiÅŸtir.

Olumsuz sapmalar, toplumdaki birey ve gruplarca onaylanmayan sapmalardır. Kanunlara aykırı her davranış sapma olarak ifade edilir. Fakat bunun tersi her zaman doğru değildir. Gelenekler açısından sapma olan bir davranış, kanun kurallarına aykırı olmayabilir. Olumsuz sapmalar toplumun diğer bireylerinin tepkisini çeken davranışlardır. Bu yüzden cezai yaptırımları vardır. Olumsuz sapmayı gösteren kişi en basit olarak toplumda dışlanmıştır.

Ani değişmelerin olduğu dönemlerde genel olarak toplumsal sapmalarda artışlar görülür. Bu değişmeler savaş ya da ekonomik dalgalanmalar gibi, ülkenin toplum düzenini bozan bunalımlardır. Böyle durumlarda kişi hem fizyolojik hem de zihinsel olarak etkilenebilir. Örneğin ekonomik kriz döneminde ülkelerde suç oranı artar. Bunun altında sapma davranışları yer alır.