Ä°nsanoÄŸlu tarihi süreç içerisinde bir bölgede birlikte yaÅŸama gereÄŸini duymuÅŸtur ve bu bölgede ki toplumsal ihtiyaçlarını karşılayabilmek için gerekli yapılaÅŸmaları oluÅŸturarak o bölgede kurumsallaÅŸma sürecine gitmiÅŸtir. Bu durum yerleÅŸim birimlerinin oluÅŸmasını saÄŸlamıştır. Bu da zaman içinde kent olgusunun oluÅŸmasını tetiklemiÅŸtir.  O bölgede ki kültürel, sosyal, doÄŸal vb… belli baÅŸlı etkenlerde bölgelerarası farklı kimliklerin oluÅŸmasına neden olmuÅŸtur. Unutmamak gerekir ki kentler, insanın ÅŸekillenmesi sonucu oluÅŸmaktadır. Bu durumda kentlerin zaman içinde deÄŸiÅŸim geçirmesine neden olabilmektedir. Kentlerin deÄŸiÅŸim analizinde beÅŸ temel kriterden bahsedilebilinir. Bunları sırasıyla göç, yönetimsel deÄŸiÅŸim, teknolojik deÄŸiÅŸim, sosyal deÄŸiÅŸim ve fiziksel deÄŸiÅŸim olarak belirtebiliriz.

Yerleşim birimlerinin ister kent ölçeğinde olsun, ister yerel ölçekte olsun tarihi süreç içerisinde değişim geçirebileceği analizine varılmaktadır. Bu analizler için yerel ölçekte: Fener-Balat bölgesi ve Römerberg bölgesi; kent ölçeğinde ise: Üsküdar, Barselona ve Paris bölgeleri seçilmiştir. Şimdi sırasıyla kısaca bu bölgelerde ki değişimin sonuç ürünü ve buradan hareketle geleceğe yönelik planlanan ve önerilecek kimlik çalışmaları ve kent kimliğine etki edecek değişim faktörlerinden bahsedecek olursak;

Fener-Balat:

Fener, Balat bölgesinde tarihi süreç içerisinde geçirmiÅŸ olduÄŸu deÄŸiÅŸimle sonucunda özellikle Haliçteki temizleme çalışmalarından sonraki süreçte kimlik yapısında çok ciddi farklılanma yaÅŸamıştır.  Bölgedeki sosyal dokuda baÅŸlayan bu deÄŸiÅŸim süreci, fiziksel dokuya da yansımıştır. Fiziksel yapıdaki deÄŸiÅŸime yönetimsel anlayışta etki oluÅŸturmuÅŸtur. Sonuçta günümüzde bölgede, Haliçteki bir çok sahil yerleÅŸmeleriyle aynı kaderi paylaÅŸmakta, kimlik bunalımı yaÅŸamakta ve bunun sonucunda da çok ciddi anlamda gözle görülür ölçüde yapısal bir köhneleÅŸme oluÅŸmuÅŸtur. Bölge genelinde Unescoyla ortak götürülen bir takim çalışmalar yapılsa da henüz eyleme geçilmiÅŸ bir sürecin baÅŸladığından söz edilemez. Ancak bu ortak çalışma sonucunda özellikle geleceÄŸe yönelik, bölge genelinde sorun teÅŸkil edebilecek sıkıntılar tespit edilmiÅŸ, bunlar üzerinde sonuç çalışmaları da ortaya konmaya çalışılmaktadır. Bölgede geleceÄŸe yönelik kent kimliÄŸinde olumlu yönde etki yaratabilecek ve kentin var olan olumlu kimlik potansiyelini ortaya çıkarabilecek belli baÅŸlı temel etkenleri sıralayacak olursak:

*Yolların iyileştirilmesi, özellikle ara arterlerin üzerinde çalışmaların yoğunlaştırılması gerekir.

*İç bölgelerde park ve yeşil alanların yaratılması, sahildeki mevcut ama işlevsiz ve tanımsız olan yeşil alan dokusuyla, yerleşik birimler arasında bağlantının kurulması.

*Belirsiz olan alanların düzenlenmesi ve artık alanların işlevlendirilmesi.

*Alt yapı sisteminin düzenlenmesi. Bu durum özellikle burada yaşayan halkın yaşam standardının artmasına ve sonuçta bölge kimliğine ve sosyal dokuya önemli bir katkı sağlayacaktır.

*Eğitim seviyesinin düşük olması da, kent kimliğini etkilediğinden eğitime önem verilmesi gerekir. Ayrıca sağlıklı koşullarda çalışılacak alanların da oluşturulması da önemli bir gereksinimdir.

*Gereksinimlerin karşılanmasına yönelik kamusal mekanların oluÅŸturulması ve bölgede yalnızlık, unutulmuÅŸluk algısı uyandıran karanlık probleminin, aydınlatma gereksiniminin saÄŸlanmasıyla giderilmesi 

*Özellikle Fener bölgesindeki zanaat ve ticaretin yeniden canlandırılması.

*Tarihi süreç içinde birçok değerini kaybetmesine rağmen halen daha bünyesinde barındırdığı güçlü bir tarihi kimlik mirasının yeniden canlandırılması gerekir. Bu çalışmalar sonucunda bölgedeki kimlik yapısının olumlu yönde değişim geçireceği ve İstanbul kent kimliğinde önemli bir yeri olan Haliç’in değerinin de bu paralelde yeniden canlanacağa gözükecektir

Üsküdar:

            Ãœsküdar bölgesini tarihi süreç içerisinde incelediÄŸimizde Fiziksel kimlik yapısında deÄŸiÅŸimler yaÅŸadığını görtermekteyiz. Buna karşın hiçbir zaman Ãœsküdarlılık kavramının günümüzde dahi deÄŸiÅŸmediÄŸini algılayabiliriz. Ä°stanbul’un birçok bölgesinde olduÄŸu gibi, Ãœsküdar bölgesinde de bazı problemler yaÅŸanmaktadır. Bu sıkıntılar bölge kimliÄŸinde ciddi etkilenmelerin oluÅŸmasına neden olmaktadır. Bölge genelinde geleceÄŸe yönelik kent kimliÄŸinde olumlu yönde etki yaratabilecek ve kentin dinamiklerinde var olan olumlu kimlik yapısını ortaya çıkarabilecek temel unsurları sıralayacak olursak;

            *Trafik, Ä°stanbul kimliÄŸinin vazgeçilmez olumsuz unsurlarından biridir. Ãœsküdar da bu etkenden payına düşeni almaktadır. Bu bakımdan Ãœsküdar’ı trafik yoÄŸunluÄŸu açısından üç bölgede ele alabiliriz. Sahil yolu bölgenin birinci derecede en yoÄŸun kapasiteye sahip hattıdır. Ãœsküdar Meydanı çevresinde bulunan, meydana baÄŸlanan caddeler de trafik yoÄŸunluÄŸu bakımından ikinci derece öneme sahiptir. DoÄŸancılar caddesi üzerindeki aksta üçüncü derece yoÄŸunlukta yer almaktadır. Trafik yoÄŸunluÄŸu bölgede olumsuz bir görüntü yaratmaktadır. Bu durumun ara arterlerle desteklenmesi gerekmektedir.

*İstanbul’un en önemli sahil şeritlerinden birine sahip olmasına rağmen bu sahil şeridi ihtiyaç karşılayabilecek yaya yoluna sahip değildir. Avrupa yakasının siluetini en iyi açıdan görme avantajını da veren bu hat üzerinde oluşturulacak yaya yolu çalışması, bölgeyi çok canlı ve çağdaş bir yapıya kavuşturacaktır.

*Bölge genelinde tanımsız, vasıfsız olarak nitelendirilen alan az miktarda bulunmaktadır. Bu tarz alanlar genelde yeşil alan ve park düzenlenmesine çevrilmiştir. Ancak yoğun bir yerleşim olmasına karşın otopark ihtiyacı yeterli ölçüde karşılanmamaktadır.

*Ãœsküdar, Ä°stanbul’un önemli dağıtım merkezi rolünü üstlenmektedir. Bölgeden birçok yerleÅŸim birimlerine baÄŸlantı saÄŸlanmaktadır. Ayrıca Marmara projesinin sonuçlanmasıyla Ãœsküdar kimliÄŸinde olumlu anlamda önemli deÄŸiÅŸimler oluÅŸabilir. Bölge farklı ulaşım araçlarıyla birçok noktaya baÄŸlantıyı saÄŸlasa da, bölge içerisinde bu ulaşım araçlarının düzensizliÄŸe fiziksel kimliÄŸi olumsuz yönde etkilemektedir.      

*Üsküdar bölgesi geçmişte birçok kültürel yapıya yapmış olduğu tanıklık sonucunda tarihi bir yapıya sahiptir. Konut alanları bu tarihe göre konumlanmıştır. Ancak günümüzdeki yapılaşmalarda niteliksizlik Üsküdar kimliğini perdelemeye çalışmaktadır. Buna karşın Üsküdar kimliğini koruyabilmek için belli bölgeleriyle direnmeye devam etmektedir.

Sonuç olarak özellikle 1960-1980 yılları arasındaki kentleşme olgusu bölgede sosyal yapıya baskı oluşturmaya başlamıştır. Bu da önceleri gecekondulaşma ve sonrasında düzenli apatmanlaşmalara neden olmuştur. Ancak apartmanlaşmanın oluşturduğu durum sadece fiziksel yapıyı değiştirmemiş Üsküdar’ın özgün kültürel kimliğini de törpülemiştir. Bu durum Üsküdar hayatının gündelik pek çok unsurunu yavaş yavaş perdelemeye başlamıştır (Özemre, 2002, s.149).

Tüm bu süreç yinede Üsküdarlılık bilincini kaybettirmemiştir. Geleceğe yönelik yapılacak çalışmalarda hassasiyetle yaklaşılması sonucunda bölgenin bünyesinde barındırmış olduğu tarihsel, kültürel, sosyal, fiziksel, doğal unsurları tekrar dikkat çekici bir noktaya getirilebilir.

Paris:

Paris kent kimliğinin tarihsel sürecini incelediğimizde zaman içerisinde gelişip değiştiğini ve bunun sonucunda fiziksel kimliğinde ciddi gelişimler yaşadığını bu süreç içerisinde sosyal yapıda da bir takım etkileşimler olduğunu ve bu durumun sosyal değişiminde etkileşimiyle kent kimliğinin yapısına yansıdığını görebiliriz. Paris kenti, dünya kentleri arasındaki metropol kavramıyla özleşleşen kentler arasında yer almaktadır. Metropolleşmenin getirmiş olduğu sorunları Paris’in kent kimliğinde de görebiliriz. Bölge genelinde geleceğe yönelik kent kimliğine olumlu katkıda bulunulabilinecek ciddi çalışmalar yapılmaktadır. Bu süreçle birlikte kentin gelişiminde olumlu etki yaratabilecek temel unsurları sıralayacak olursak;

*Metropolleşmenin de getirmiş olduğu sıkıntıları aşmak, çalışan sınıfın yaşadığı bölgeleri temizlemek ve de aynı zamanda daha yeşil bir kent yaratma süreci desteklenmesi gerekir. Bu maksatla Kyoto Protokolü’nün çevre temizliği şatlarına ilk uyum sağlayan kentlerden biriside Paris’tir (http://www.arkitera.com/h43263-parisi-yeniden-yaratmak.html).

*Kent genelinde alt gelirlilerinin yaşam alanları iyileştirilmeli, eskimiş toplu ulaşım sistemleri tamir edilmesi, göçmenlerin yaşadığı banliyölerin yenilenmesi gerekmektedir (http://www.arkitera.com/h43263-parisi-yeniden-yaratmak.html).

*Paris’de Peripherique’nin kuzeyindeki yerleÅŸim yerlerini incelediÄŸimiz zaman bu bölgenin Paris’i saran banliyölerle ÅŸehri ayıran dairemsi oto yolun yakınlarında, ihmal edilmiÅŸ bakımsız bir bölge olarak durmaktadır. Ayrıca baktığımızda bu bölgenin ne kadar ürkütücü bir ÅŸekilde izole edildiÄŸini gözlemleyebilirsiniz. Bu bölgenin iyileÅŸtirilmesi düşünülerek iÅŸ  merkezi olması için çalışmalar baÅŸlatıldıysa da yarıda kalmıştır. Bu tarz çalışmaların bu bölge için devam ettirilmesi gerekir (http://www.arkitera.com/h43263-parisi-yeniden-yaratmak.html).

*Portzamparc’a göre; ihmal edilmiÅŸ bölgeler, eÄŸer ulaşım ağına baÅŸarılı bir ÅŸekilde baÄŸlanabilinirse, hem kent kimliÄŸine olumlu katkıda bulunulacağı gibi, hem de bu tarz bölgelerde yatırım potansiyelleri de oluÅŸabilecektir. Ona göre yapılması gerekenler kenti çevreleyen bu bölgeleri diÄŸerlerine baÄŸlayabilmek için Peripherique bölgesinin merkezinden geçen, yükseltilmiÅŸ raylarda hareket eden bir hız tren hattı oluÅŸturulmalı. Kentin en fakir bölgelerinden birisi olan kuzeydoÄŸu Paris’e bir kimlik saÄŸlayabilmek için kent dışından gelen trenlerin artık Gare du  Nord’dan geçmemesi ve Gare de l’Est’in kapatılması gerekir ve trenlerin tarihi kuzey doÄŸu merkezi olan Charles de Gaulle havaalanına yakın Gare Nord Europe bölgesine gelmesi gerekir (http://www.arkitera.com/h43263-parisi-yeniden-yaratmak.html).

*Kenti oluÅŸturan bölgeleri tekrar bir araya getirebilmek için mevcut noktaların deÄŸerlendirilmesi gerekir. Mike Davres bu noktada Paris’in iç ve dış bölgelerinin birbirine doÄŸal bir ÅŸekilde baÄŸlanması gereÄŸini vurgulamaktadır. Davies ve Richard Rogers’ın ortak düşüncelerine göre ise tren hatlarının bazı bölgelerde yer altına gömülmesi gerekir, böylece üzerinde kentlinin de katılımının saÄŸlanacağı halka açık parklar inÅŸa edilmiÅŸ olunacaktır (http://www.arkitera.com/h43263-parisi-yeniden-yaratmak.html). 

*Tüm kentler de olduğu gibi Paris’de de boş olan bölgelerin potansiyellerinin neler olabileceği araştırılıp, değerlendirilmesi gerekir. Bu nokta da Djamel Klouche fakir ve çalışan sınıfların yaşadığı apartman blokları, yıkmak yerine onları değerlendirip kentin kimliğine katılması gereğine varmaktadır. Ayrıca farklı sosyal sınıflar insanların bir araya getirilmesi gereğini de vurgulamaktadır. Kentin kimliğini ortaya çıkaracak bir diğer düşüncesi de Forum des Halles’de olduğu gibi, tren hatları ve çok katlı alışveriş merkezlerini Louvre Müzesinin altından geçirmektedir. Bu hedefin bir kısmı günümüzde gerçekleşmiştir (http://www.arkitera.com/h43263-parisi-yeniden-yaratmak.html).

Sonuç olarak Paris eşsiz, zengin tarihi bir mirasa sahip olan bir kenttir. Önemli olan bu zenginliği daha da ortaya çıkarabilmek, vurgulayabilmek gerekir.

İtalyan Mimar Bernardo Seachi Paris’in kent kimliğine yönelik olumlu olabilecek şu ifadelerle bulunmakta “Şehirde çoktan var olanlarla çalışmak zorundayız. Burası 10 ila 11 milyon kişinin yaşadığı bir şehir, o yüzden de yıkıp tekrar inşa edemeyiz ama yapabileceğimiz şey şehre sırtını dayayabileceğimiz yeni bir alt yapı inşa etmektedir. Paris’i daha da yaşanabilir kılmak için öncelikli olarak şehrin dışarıya doğru yayılmasını durdurmamız gerekir. Bunun içinde şehrin içinde boş alanların yaşanabilir bölgeler haline getirilmesi önemli olmaktadır (http://www.arkitera.com/h43263-parisi-yeniden-yaratmak.html).

Barselona:

Barselona kenti geçen zaman içinde yaşayan bir organizmanın sonucu olarak gelişip genişlemiş ve bu süreçte bir takim değişim süreçleri yaşamıştır. Günümüzde sahip olduğu özelliklerden dolayı önemli sayılı metropollerden birisi olarak görülebilir. Kent genelinde kentin kimliğine olumlu katkıda bulunulabilinecek bir takım çalışmalar yapılmaktadır. Genel olarak Barselona kentini değerlendirerek kentin gelişiminde olumlu etki yaratabilecek temel unsurları, sıralayacak olursak;

*Göz kamaştırıcı uluslar arası imajına karşın Barselona’nın karanlık, sorunlu bir tarafı da bulunmaktadır. Özellikle La Mina bölgesi kentin en büyük sosyal yoksunluğuna sahip bölgesidir. Bölgenin iyileştirilmesi sonucunda kentin sosyal ve fiziksel yapısında önemli değişimler yaşanacaktır (http://www.mimdap.org/w/?p=211).

*Barselona Avrupa’daki en kompakt kentlerden biri olma özelliÄŸine sahiptir;bu durum kent kimliÄŸinde önemli bir avantajdır ama kentte metropolleÅŸmenin sıkıntıları yaÅŸanmaktadır. Bu bakından trafik önemli bir sonuç oluÅŸturabilmektedir.       

*Kentin belli bölgelerinde sıkıntılar yaşanmakta, bu açıdan sosyal karışımın cesaretlendiği yeni toplumsal açık mekanların oluşturulması gerekir (http://www.mimdap.org/w/?p=211).

*Kentte kontrol edilemeyen kentleşme ve hızla artan nüfusa bağlı olarak, kendiliğinden gelişen düzensiz yapılaşmalar belli bölgelerde gözükmektedir. Bu bölgeler de ayrıca sosyal ve ekonomik dışlanmada gözlemlenmektedir. Bu durum belli noktalarda tarihi mirasın bozulmasına da neden olabilmektedir. Bu bölgelerin iyileştirilmesi kentin kimliğine çok olumlu katkıda bulunacaktır (Kocabaş, 2005, s.55).

*Kent içinde doğal kaynakları bilinçsiz kullanımı gözükebilmektedir. Bunun önüne geçilmesi kimlik sorununun yaşanmasını da engelleyecektir (Kocabaş, 2005, s.55).

*Gelişimini tam tamamlamamış bölgelerde ki özellikle yoksul kısımlarda alt yapı yetersizliği dikkat çekmektedir. Bu durum Barselona’nın kent bütünlüğüne zarar vermektedir (Kocabaş, 2005, s.55).

Sonuç olarak Barselona Avrupa ve dünya kentleri arasında önemli karaktere sahiptir. Tarihten, bu güne kadar getirdiği birçok değeri bünyesinde barındıran kent, dönem dönem değişimler geçirse de ciddi bir özgün kent kimliğine sahiptir.

Römerberg:

Römerberg bölgesindeki ilk yerleşimler çok eski zamanlara kadar uzanmaktadır. Bu süreç içerisinde bazı dönemler de çok ciddi değişimler geçiren bölge de en önemli değişim II. Dünya savaşında yaşanmıştır. Ancak tüm olumsuzluklara karşın bölge halkının duyarlı davranışları sonuç vermiş bölge, özgün kimliğini tekrar oluşturarak değiştirmeden yaşatabilmiştir. Bölge içinde geleceğe dönük bölgenin kimliğine olumlu yansıyacak bir takım çalışmalar yapılmaktadır. En önemli çalışma 2005 yılında yarışma projesiyle başlatılan ve günümüzde de hala devam eden kent gelişim fikir yarışmasının uygulanmasıdır. Tüm bu çalışmalar kamuoyuyla paylaşılıp, halkın onayı da sorulmaktadır. Ancak tüm çalışmalarda yeni yapılaşmalar asla eski formları ezmeyecek şekilde oluşturulmuştur. Eski dokudaki çatı, kütle, oran ve pencere formuyla paralellik gösterilmesine özen gösterilmektedir.

Sonuç, olarak bölge geçirdiği tüm değişimlere rağmen fiziksel görüntüsünü koruyabilmiştir. Bu da bölgede kimlik kargaşasına neden olmamış, bir bütünlük sağlanmıştır.

Demek oluyor ki kent kimliÄŸini kaybettirici hükümlerden vazgeçip, yaÅŸanabilinir bir kent edinebilmek için kimliÄŸi vurgulamayı teÅŸvik edici anlayışlar hakim olmalıdır. Bu baÄŸlamda kentlerin dinamiklerini oluÅŸturan doÄŸal; sosyal ve yapma çevreden kaynaklanan kimlik elemanlarının kentlerin geleceÄŸine aktarılması baÅŸarılmalıdır ve baÅŸarılması da mümkündür (Ocakçı, 1993, s.169). Bu noktada da yerleÅŸim birimlerinde ister yerel, ister kent ölçeÄŸinde olsun geçmiÅŸin dinamiklerini tekrar hayata geçirilebilecek çalışmalar sonucu baÅŸarılı sonuçlar elde edilebilir ve kentlerdeki kimliÄŸin devamlılığı saÄŸlanabilir.